COVID-19 salgınının önlenmesi ve tesirlerinin azaltılması maksadıyla toplumsal ve ekonomik hayata ilişkin alınan önlemler kapsamında, 7244 sayılı “Covid-19 Salgınının Ekonomik ve Toplumsal Hayata Tesirlerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 14. Maddesi ile; Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında, üretim ve tedarik zincirinin tüm aşamaları ile sonuncu tüketiciye yapılan satışlarda, girdi maliyeti ve döviz kuru artışı üzere haklı bir münasebet olmaksızın makul olmayan fiyat artışları ile stokçuluk yasaklanmıştır.
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna eklenen Ek 1. Husus mucibince üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacak, piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını ve serbest yarışması bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacaktır.
Haksız Fiyat Kıymetlendirme Şurası, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk pratiklerine karşı piyasa istikrarını ve tüketicileri muhafazaya yönelik gerekli önlemleri alacak, bunların uygulanmasını sağlayacak, kontrol ve inceleme yapacaktır.
-Bir mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapıldığının tespiti durumunda on bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar,
-Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını ve serbest yarışması bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulduğunun(stokçuluk) tespiti durumunda ise elli bin Türk lirasından beş yüz bin Türk lirasına kadar, idari para cezası verilecektir.
İdari para cezasının belirlenmesinde; işlenen fiilin yükü ve haksızlık içeriği, işletmenin çeşidi, büyüklüğü ve bulunduğu kesim, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk faaliyetinden sağlanan menfaat ile daha önce birebir mevzuda idari para cezası uygulanıp uygulanmadığı üzere hususlar dikkate alınacaktır.
Kanuna eklenen madde ile ayrıyeten, fiyat artışı ve stokçuluk pratiklerine yönelik düzenleme ve murakabe yapmak hedefiyle Haksız Fiyat Kıymetlendirme Heyeti oluşturulması düzenlenmiş, bu düzenleme mucibince hazırlanan “Haksız Fiyat Kıymetlendirme Şurası Yönetmeliği” 28 Mayıs 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Fevkalâde hâl, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile öteki acil durumlarda üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından satışa sunulan ve kamunun beslenme, sağlıklı yaşama ve korunma üzere temel gereksinimlerini karşılamak için zarurî olan mal ve hizmetlerin fiyatında girdi ve öbür üretim maliyetlerindeki artış üzere haklı bir sebebe dayanmaksızın yapılan ölçüsüz ve adil olmayan artış “Fahiş fiyat artışı” olarak tanımlanmıştır.
Inanılmaz hâl, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile gayrı acil durumlarda üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin piyasada darlık yaratan, piyasa istikrarını ve serbest yarışması bozan faaliyetleri ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyen faaliyetleri ise “Stokçuluk” olarak değerlendirilecektir.
Kanunda belirtilen yükümlülüklere alışılmamış hareket ettiği tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler hakkında verilen idari para cezası kararları kamuoyunun bilgilendirilmesi ve aydınlatılması ile mal ve hizmet piyasasındaki tarafların ekonomik çıkarlarının korunması hedefiyle Bakanlıkça açıklanabilecektir.
Ticaret Bakanlığına yahut il müdürlüklerine; dilekçeyle, şikâyet sistemi üzerinden yahut gayri elektronik müracaat yöntemleri ile yapılacak müracaatlar, il müdürlüğünce ön incelemeye alınacak ve bu inceleme sonucunda düzenlenen rapor, on üç üyeden oluşan Haksız Fiyat Kıymetlendirme Kurulu’nca savunmalar da göz önünde bulundurulmak suretiyle kıymetlendirilerek karara bağlanacaktır.
