HÜSEYİN KOYUNCUOĞLU
Türk Lirasında güç kaybı yine sürat kazandı. Dolar/ TL’nin haziran başından temmuz sonuna kadar devam eden 6,85’lerdeki yatay seyri ağustos ayı ile birlikte üst yönlü olarak kırıldı. Bilhassa son iki gündür Londra piyasasında gecelik TL faizlerinde yaşanan volatil hareketler, kurda da oynaklık seviyesini hayli artırdı. Dolar/TL dün 7,05 düzeylerinden 7,30 tepesine ulaştı. Euro/TL ise iç dinamiklerin yanı sıra Euro’nun dolar karşısında güçlenmesinin tesiriyle başladığı tepe seyahatinde dün 8,67 tepesine ulaştı.
Yıla 5,94 düzeyinden başlayan fakat salgının tesiriyle Mayıs’ta 7,26 ile tüm zamanların rekorunu kıran dolar/TL kuru, kamunun satışının da dayanağıyla yaklaşık bir buçuk ay 6,85 düzeylerinde yataya döndü. Ağustos ile birlikte tekrar hareketlenen kur, bilhassa son hafta üst yönlü hareketini kuvvetlendirdi.
Kademeli olarak yükselişe geçen dolar/TL dün 7,30’lara kadar geldi ve tüm zamanların en yüksek düzeylerini gördü. Böylelikle kurda yılbaşına nazaran yaklaşık yüzde 22 artış kaydedilmiş oldu.
Dolardaki son iki haftalık artış ise yüzde 5’in üzerinde. Euro/TL penceresinden ele aldığımızda da yılbaşına nazaran artış oranı yüzde 30. Euro, geçtiğimiz yılın son gününde 6,67 liradan el değiştiriyordu.
TL’yi zayıflatan etkenler
Global salgının yarattığı belirsizlikler birçok ülke ekonomisini olumsuz etkilerken Türkiye’nin de enflasyon, cari açık, turizm dalının tam manasıyla döneme başlayamaması, ihracatın sekteye uğraması üzere ögeleri bir ortada bulundurduğu ve bunların risk ögesi taşıdığı belirtiliyor. Bununla birlikte kurda döviz rezervleri ile ilgili tasalar, enflasyonun gidişatı, düşük mevduat faizleri karşısında negatif gerçek faiz üzere etkenler yükselişlerin sürat kazanmasına neden oldu. Analistlere nazaran swap faizleri de eski düzeyine indikten sonra TL’nin bedel kaybı hızlandı.
Yurtdışı bankalara TL’de ‘esneklik’ geldi
TCMB: Likidite imkanları kademeli olarak azaltılacak
EKONOMİSTLER NASIL YORUMLADI?
DÜNYA Müellifi TUĞRUL AŞIKÂR:
FAİZ ARTIŞI KAÇINILMAZ FAKAT YÖNTEM MERAK KONUSU
Son dönemde gelişmekte olan para ünitelerinde önemli bir baskı var fakat TL ziyadesiyle negatif ayrışmış durumda. Dolarda ne kadar büyük bir taleple karşı karşıyayız bundan emin değilim. Rezervler açısından ele alındığında artık kullanılan her dolar önemli. Fakat döviz kurlarında içinde bulunduğumuz yükseliş sürecinde MB’nin ve kamu bankalarının ipin ucunu bıraktıklarını düşünüyorum. Bir müddettir konuşulan devalüasyona müsaade ediliyor olabilir. Bilindiği üzere TL için yapılan birçok tahlilde istikrar kurunun 7,5 lira düzeylerinde olduğu vurgulanıyor. Aksi halde, TL üzerinde baskı yaratacak ögeler eskisi kadar fazla değil. Cari açığı bir kenara koyduğumuzda finans hesaplarından bir baskı artık kelam konusu olamaz. Zira yabancıların satacağı çok da fazla bir şey kalmadı. Dünyadaki en yüksek negatif gerçek faiz veren para ünitesi durumunda. Enflasyonda da istenilen ölçüde bir düşüş olmayacağı düşünüldüğünde TL için ödenen faizin artık çok düşük kaldığı ortada. Kurları ve piyasaları rahatlatabilmek ismine TL faizlerde önemli bir ayarlama yapılması gerekiyor. Faiz kaçınılmaz lakin bir öbür önemli konu da nasıl yapılacağı… Birinci etapta 50 baz puanlık artış ve verilecek güçlü bildiriler biçiminde olabilir ya da faizler indirilirken yapıldığı üzere tek atakta 250 baz puan civarı bir artış yapılması tercih edilebilir. Faiz artışı dışında kredilerin önemli bir şekilde yavaşlatılmasını sağlayacak adımlar da gündeme getirilmeli. Bankaları kredi vermeye teşvik eden faal rasyo uygulamasının yine düzenlenmesi bunlardan bir olabilir.
İş Yatırım / SERHAT GÜRLEYEN:
FAİZ ARTIŞI GECİKTİKÇE DAHA FAZLA ARTIRILMASI GEREKECEK
Sorunun tek sözlük karşılığı var aslında; Faiz artışı. Bu atılım geciktikçe faizlerin daha fazla artırılması gerekecektir. Kura hücumun iki nedeni var. Birincisi çok genişleyici siyasetler ve faal rasyosu. Bunlar, dünya ekonomileri küçülürken Türkiye ekonomisinin daha az küçülmesine hatta tahminen de küçülmemeye teşvik ediyor. Bu nedenle de cari açığımız bozuluyor. Kura hücum da ikinci münasebet ise düşük faiz ortamı. Düşük faizler ve finansal baskılama, portföy tercihlerini değiştirerek finans hesabında bozulmaya ve rezerv kaybına sebep oluyor. Her iki münasebet de rezerv kaybına neden olurken içerdeki yatırımcıların davranışlarını daha da agresfleştiriyor. Tüm bu meselelere tahlil olarak, genişleyici siyasetlerden vazgeçildiğine dair işaret verilerek siyasetlerin normalleştirilmesi ve faizlerin artırılması gerekiyor.
Alnus Yatırım / SONER KURU:
FAİZ ARTIŞI YA DA TL’YE SIKILAŞTIRICI ATILIM GEREKİYOR
Merkez Bankası’nın 29 Temmuz’da gerçekleştirilen enflasyon toplantısında enflasyon beklentileri üst yönde revize edilmiş olmasına karşın para siyasetleri noktasında sıkılaşma yönünde bir karşılık verilmemiş olması piyasanın kurda üst hareket beklemesine sebep oldu. Mevcut enflasyon ve faiz istikrarı kur üzerinde baskı oluşturuyor. Hareketin olağanlaşması için merkez bankasının faiz arttırması ya da TL’yi sıkılaştırıcı atılımlar yapması gerekiyor.
Tera Yatırım / MEHMET BİLAL BİRCAN:
FAİZ ARTIRIMI TEK ARAÇ, LAKIN TESIRI KISA PERIYODIK OLABİLİR
Kur tarafında başlayan üst yönlü hareketin yeni haftada Londra swap piyasasında yaşanan TL sıkışıklığı sonrasında daha da arttığını görmekteyiz. TL’deki sert paha kaybıyla Dolar/TL 7,27 ve Euro/TL ise 8,65 düzeyinin üzerini test ederek kendi rekorunu tazeledi. Enflasyonun artmaya devam ettiği bu türlü bir ortamda kurdaki ateşin sönmesini sağlayacak tek aracın faiz artırımı olduğu görülüyor. Lakin makroekonomik yapının hala bozuk olduğu dikkate alındığında faiz artırımının da tesirinin kısa müddetli olacağını, bu sebeple bir an önce yapısal ıslahatlara tartı verilmesi gerektiğini hatırlamalıyız.
BORSADA YÜZDE 5 KAYIP
Piyasalardaki yüksek tansiyondan BIST 100 de nasibini aldı ve yüzde 5’i aşan kayıplarla birlikte endeks 1,033 puana kadar indi. Borsa, kapanışını yüzde 5,3 kayıpla 1,034 puandan gerçekleştirdi.
10 YILLIK GÖSTERGE YÜZDE 1 ‘Ü AŞTI
Gösterge 10 yıllık tahvil ise dün yaklaşık 75 baz puan artış göstererek yüzde 14.25’e kadar yükseldi. İki yıllık gösterge faiz ise ağustosta başladığı yükselişi sürdürerek yüzde 12’nin üzerine çıkmış durumda.
GRAM ALTIN 482 LİRANIN ÜZERİNDE
Global piyasalarda spot altında yaşanan tarihi doruklara dolar/TL kurundaki rekorlar da eklenince gram altında da tepe güncellendi. Altını gramı 482 liranın üzerine tırmandı.
CDS TEKRAR ‘E ÇIKTI
Türkiye’nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) geçen hafta 500 puanın altında idi. Sert yükselişler sonrası CDS önce 500 akabinde 550 dün ise 620 baz puana kadar yükseldi.
