Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bünyesinde, moderatörlüğünü Doç. Dr. İbrahim Demir’in yaptığı ’Libya ve Doğu Akdeniz’de Aktüel Gelişmeler’ isimli Web Konferansı gerçekleştirildi. Konferansta Prof. Dr. Yücel Acer, Doç. Dr. Giray Sadık, Dr. İsmail Kavaz ve Danıştay Emekli Üyesi Deniz Hukukçusu Ali Kurumahmut üzere isimler konuştu.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bünyesinde ’Libya ve Doğu Akdeniz’de Yeni Gelişmeler’ isimli web konferansı gerçekleştirildi. Çalışma alanları milletlerarası deniz hukuku, milletlerarası silahlı çatışmalar üzere bahisler olan ve deniz hukuku alanında çok sayıda kitapları bulunan Prof. Dr. Yücel Acer ilk konuşmayı yaptı.
Acer. “Doğu Akdeniz’de paylaşım asıllı bir meseleler dizisi yaşanıyor”
Konuşma başlığının ’Paylaşım’ olduğunu söyleyen Yüksel Acer; “Daha düzgün anlaşılması için ‘’Paylaşım’’ sözünü kullandım. Doğu Akdeniz’de paylaşım asıllı bir problemler dizisi yaşanıyor. Türkiye de doğu Akdeniz’e kıyısı olan öbür ülkelerin içinde olduğu birçok paylaşım sorunun içinde. Hala daha paylaşım sıkıntıları giderilemediği için önemli sayılabilecek gerginlikler yaşanıyor ve o denli gözüküyor ki yaşanmaya devam edecek’’ sözlerini kullandı.
Kavaz: “Bu bölgede arama ve sondaj yapma hakkı bulunan ülkelerden biri de Türkiye”
Serdar Kavaz ise Doğu Akdeniz bölgesinin nasıl bir rekabet ortamına dönüştüğüne açıklama getirdi. Rekabet ortamının 2000’li yıllardaki dev doğalgaz kaynaklarıyla başladığını belirterek; ‘’Bölgedeki sondaj faaliyetleri 1960 yıllarından beri artarak devam etmekte. Lakin bilhassa 2000 2010 yıllarında keşfedilen ve kayıtlara en büyük doğalgaz kaynaklarından biri olarak geçen sahanın keşfedilmesiyle dengeler değişti. Bu süreçte doğu Akdeniz’e kıyısı olan ve İsrail, Filistin, Kıbrıs ve Lübnan açıklarını kaplayan bu bölgede arama ve sondaj yapma hakkı bulunan ülkelerden biri de Türkiye’’ dedi.
Danıştay Emekli Üyesi, Deniz Ulaştırma Eski Genel Müdürü ve Deniz Kuvvetleri’ndeki kurmay yarbay vazifesinden ayrılan ve çok sayıda kitap ve makaleleri bulunan Ali Kurumahmut’un konuşmasına yer verildi.
Kurumahmut: “BM kaynaklarında Türkiye’nin Akdeniz karasuları genişliğine dair bir data bulunmamaktadır”
Kaynak arama ve sondaj yapma geriliminin sürdüğü Doğu Akdeniz bölgesinde Türkiye’nin karasuları genişliğine açıklama getiren Kurumahmut şu sözlere yer verdi; “Akdeniz’in doğu havzasında, öbür bir tabirle Libya çizgisinin doğusundan komşu ve karşı kıyıdaş devletler ortasındaki kıta sahanlığı ve ekonomik bölgelerin sonlandırılmasına ilişkin Türkiye Libya mutabakatı hariç çok taraflı bir antlaşma bulunmamaktadır. Bu havzaya kıyısı bulunan devletlerden Suriye, Lübnan, İsrail, Mısır, Libya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve KKTC karasuları genişliğini 12 mil olarak uygulamaktadır. Türkiye ise bu bölgeyle ilgili rastgele bir uygulama deklare etmiş değildir. Bununla birlikte 1980’li yıllarda milli savunma bakanlığının daire başkanı seviyesindeki bir sürecine dayanarak, Türkiye’nin karasuları genişliğini Antalya Lüleburnu’ndan geçen ağzın batısında 6 mil, doğusunda ise 2 mil uyguladığını söyleyebiliriz. Lakin, BM kaynaklarında Türkiye’nin karasuları Karadeniz’de 12 mil, Ege’de ise 6 mil olarak gösterilmekle birlikte, Akdeniz’e ilişkin rastgele bir bilgi bulunmamaktır”.
“Ege denizi ile Akdeniz’i ayıran hudut konusunda rastgele bir mutabakat mevcut değildir”
Türkiye’nin Antalya Lüleburnu’ndan geçen ağzın doğusunda 12 mil, batısında ise 6 mil uyguladığını vurgulayan Kurumahmut, kıyıdaş öbür bir devlet olan Yunanistan’ın sahip olduğu Girit Adaları, Rodos ve bölgedeki öbür adalar ile karasularını 6 mil olarak uyguladığını söyleyerek, “Türkiye ve Yunanistan ‘ın taraf olduğu ikili ya da çok taraflı rastgele bir antlaşma ile Ege denizi ile Akdeniz’i ayıran hudut konusunda rastgele bir mutabakat mevcut değildir’’ dedi.
“Türkiye’nin öncelikle yapması gereken Doğu Akdeniz Karasularını 12 mil olarak ilan etmektir”
Bir deniz ülkesi olan Türkiye’nin doğu Akdeniz’de de 6 mil uygulamasının sonucunu vurgulayan Kurumahmut, 12 mil olması gereken bir deniz alanının 6 millik bir genişliğinden feragat edildiğini ve bu alanın milletlerarası kullanıma bırakıldığını söyleyerek; ‘’Türkiye karasularını 12 mil olarak deklare etmiş olsaydı, tüm doğu Akdeniz’i kaplayan, 12 mil açıklıkta bir deniz alanı Türkiye’nin bir modülü olacaktı.’’ tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin öncelikle yapması gerekenin Doğu Akdeniz Karasularını 12 mil olarak ilan etmek olduğunu söyleyen Kurumahmut; “Türkiye’nin Doğu Akdeniz Karasuları genişliğini 12 mil olarak Birleşmiş Milletlere bildirmesi ve memleketler arası topluma deklare etmesi gerekmektedir. Doğu Akdeniz ile Ege Denizi başka Ege’de uygulanan uygulamaların Doğu Akdeniz’de uygulanmasının yanlış bir strateji. Doğu Akdeniz’de 12 mil karasuları genişliği uygulanmıyor oluşunun bu denizdeki haklarımız ve temel çıkarlarımız bakımından hukuksal, stratejik ve politik izahının şahsen olamayacağını değerlendiriyorum” sözlerini kullandı.
Geç kalınmış değil
Kurumahmut, bu alandaki araştırmalarına yıllarını verdiği belirterek bir engel olmadığını vurgulayarak “Ben, bu mevzular üzerinde yıllardır çalışan birisi olarak; stratejik ve hukuksal hiçbir engelini bulamadım. Duyuru edilmemesinin ise Türkiye’nin egemenlik haklarına ve temel ülke çıkarlarına bir katkısının olmadığını gördüm. Tersine olağanüstü ziyanları olduğunu tespit ettim. “Türkiye’nin kendi münhasır ekonomik bölgesinde aktif bir şekilde acil müdahale hizmetini verebileceği ve buna hazırlıklı olma ve müdahale etme kapsamında bir acil müdahale sistemini ivedilikle hayata geçirmesi lazımdır. Bilhassa Doğu Akdeniz’de acil müdahale imkân ve kabiliyetlerinin kıta sahanlığı bölgesinde kullanılması lazım’’ dedi.
“Sadece güç arayışı değil, tıpkı zamanda bir ulusal güvenlik sorunu”
Memleketler arası İlişkiler Bölüm Başkan Yardımcısı, milletlerarası güvenlik ve Avrupa Birliği dış siyasetleri alanlarında çalışmaları ve çok sayıda makaleleri olan Doç. Dr. Giray Sadık, Ekonomik kaynaklara ve güce dayalı sıkıntılar ve türel çekişmeler sonucunda doğabilecek güvenlik sıkıntılarını, hukuksal ve ekonomik çekişmelerin olduğu bu gerilim bölgesindeki çağdaş savaşlar ve bu savaşların bize sunduğu dersler hakkında konuşmalar yaptı.
Türkiye’nin karasuları genişliğinin yalnızca güç arayışı değil birebir zamanda bir ulusal güvenlik sorunu olduğunu tabir eden Sadık şu sözleri kullandı; “Şunu belirtmekte yarar var, Türkiye için doğu Akdeniz güç boyutundan bağımsız olarak da ulusal güvenlik olarak önemlidir. Gerçekten 40. Yılını kutladığımız Kıbrıs barış harekâtı düzenlendiğinde bölgedeki kaynaklar bilinmiyordu. Milletlerarası ilişkiler açısından bakıldığında bölgeye davetli davetsiz daha çok konuğun geliyor olması ihtilafları daha da şiddetlendirmektedir.”
Rektör Aydınlı Plaket takdim etti
Webinar sonrasında konuşmacılara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Aydınlı tarafından makamında plaket takdimi yapıldı. Prof. Aydınlı, bu önemli mevzuda öğrencileri ve dinleyicileri aydınlattıkları için teşekkür ederek üniversitenin bu üzere önemli hususlarda halka açık uzman konuklarla çalışmaya devam edeceğini belirtti.
