Akciğer hastalarının pandemi sürecinde oldukça tedirgin olduğuna dikkat çeken Göğüs Marazları Bilirkişisi Dr. Fatma Görgülü, “Hastalık tekrarı ya da kalıcı hasar tasası hayli yaygın” diyerek tam iyileşme ve kalıcı hasar durumu hakkında bilgi verdi.
Beykent Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Illetleri Anabilim Kolu Dr. Öğr. Üyesi Fatma Görgülü, Covid-19 (korona virüs) pandemisi nedeniyle akciğerlerinde rahatsızlığı olan pek çok vatandaşın tedirgin olduğunu hatırlatarak, “Hastalığın bu denli korkutucu olmasının en büyük sebebi elbette akciğeri başka pek çok enfeksiyon hastalıklarına nazaran daha ağır ve süratli bir şekilde etkilemiş olması, tablonun teneffüs yetmezliği ve ağır bakım sürecine ilerlemesinden kaynaklanmaktadır. Enfeksiyon tedavisi tamamlanmış olsa dahi, sonrasında akciğer için kalıcı hasar yahut tekrarlayabilecek sorun olup olmayacağı hasta için büyük tasa sebebi olmaktadır” dedi.
Zatürrenin büyük orantıda, PCR (sürüntü testi) alanına, akciğer tomografisi ile tanı aldığına vurgu yapan Dr. Görgülü, “Akciğer tutulumu kısa müddette pek çok odağa yayılabilmektedir. Covid zatürresi geç müracaat yahut hiç tedavi alamama durumunda diğer enfeksiyonların oluşumuna taban hazırlamakta ve hastanın teneffüs yetmezliğine gidişi hızlanmaktadır” diye konuştu.
Büsbütün düzelme görülmesi sevindirici
Neredeyse dört aydır takip edilen ve büyük çoğunluğunda akciğer tutulumu, Covid zatürresi olan hastaların tedavi sonrası takiplerinde pek çok önemli detay bulunduğunu söz eden Göğüs Illetleri Mütehassısı Dr. Görgülü, “Kısa periyodik de olsa, uzun dönem yansımalarını şimdi açıklama talihimiz bulunmasa da öncesinde akciğer marazı (KOAH, astım vs.) olan kişiler dahil, akciğerde külliyen düzelme ve iyileşme olduğunu görmüş olmamız sevindirici ve umut vericidir. Medikal ilaç tedavisinin virüs yükünü azaltma ve enfeksiyonu denetim altına almaktaki tesiri yadsınamamakla birlikte taburculuk ve ilaç tedavisi sonrası uygulanan birtakım ilaç dışı yöntemler, akciğerin kalıcı hasarının önlenmesinde önemli yol kat etmemizi sağlamıştır” diye konuştu.
En büyük risk: İşlev bozukluğu ya da küçülme
Bilhassa teneffüs kahrı ve inatçı öksürükle gelen, oksijen seviyesinde düşme belirlenen hastaların radyolojik değerlendirmesinde yaygın olarak akciğer tutulumu tespit edildiğini belirten Dr. Görgülü, “Hastanın takibi müddetinde erken dönemde düzelme göstermiyor. Hasta kendini güzel hissettiği, nefes darlığı azaldığı halde akciğer lezyonları izlenmeye devam etmekte, ortalama 40 gün içinde istediğimiz gerilemeyi görmekteyiz. Burada en önemli mevzu ise pek çok akciğer hastalıklarında da rastlayabildiğimiz, akciğerin o ortamında fonksiyon kaybı ve hacim azalmasına yol açan fibrozis tablosunun oluşmasını önlemeye yönelik uygulamalardır” tabirlerini kullandı.
Spekülatif tefsirlerden uzak durun
Dr. Görgülü, laf konusu takip mühletince başlangıç aşamasındaki en önemli adımın hastanın kaygılarına ve sorularına açıklayıcı, tatmin edici yanıtlar vererek itimat ortamında işbirliği sağlanması olduğunun altını çizerek, “Sosyal kaosa sebep olmuş bu durum nedeniyle gerek basın, gerek toplumsal medya, gerekse etraftan duyulan her türlü spekülatif tefsir, hastanın tedaviye inancını azaltır. Başkaca; her duyduğu yöntemi denemesi gerektiğine dair zihin kargaşasına yol açar. Marazı geçirdiğini, artık atlattığını düşünürken, bu defa de asla akciğerlerinin eskisi üzere olamayacağına dair yaşanan endişeyle hiçbir ilerleme kaydetmiş sayılmayız. Teneffüs düşüncesi besbelli olan, nefes alırken yorulan, hastalık sürecini ağır bakımda geçirmemiş dahi olsa artık nefes almaya korkan hastalarımıza, mesken tedavisinde oksijen desteği uygulamak önemli yarar sağlamaktadır. Bunun dışında ve her zatürresi mevcut hastada kesinlikle teneffüs fizyoterapisi uygulamaktayız” önerilerinde bulundu.
Teneffüs fizyoterapisi hakkında detaylı bilgi veren Göğüs Marazları Kompetanı Dr. Fatma Görgülü şu sözleri kullandı: “Özellikle hastalık döneminde besbelli, sonrasında da efor kısıtlılığı sebebiyle tasarrufu azalan teneffüs kasları ve diyaframın eski performansına yakın çalışması, akciğerin her ortamının teneffüse katılması için yapılan, yardımcı aletlerden ve kişisel egzersizlerden yardım aldığımız, bizim için daha pek çok akciğer illetinde önemli bir paramedikal-ilaç dışı tedavi yöntemidir.”
Kalıcı hasar olmaması için egzersiz yapın
Sağlıklı akciğerlere sahip olmak için pandemi sürecinde neler yapılması gerektiğine yönelik tavsiyelerde de bulunan Dr. Görgülü, “Sokağa çıkmanın kısıtlı olması, hastaneden çıktıktan sonra konutta “hastayım, yatmam lazım” niyetinde hareketsiz kalınması, en ufak bir yürüme, açık havaya çıkılma durumunda maske takma zorunluğunun olması, akciğer tasarrufunda istediğimiz seviyeye ulaşmamızı zorlaştırmaktadır. Tatbik talihi olanların yüzme, gerekirse önce hafif tempoda koşu bandı yahut eliptik bisikletle çalışması, diyaframı çalıştıran derin soluk alıp verme egzersizlerinin uygulanması, triflo üzere yardımcı cihazlarla çalışılması, velev bazen yalnızca balon şişirme egzersizinin bile uygulanması takip edilen hastalarda akciğerde kalıcı hasar oluşumuna önemli engel olduğunu göstermiştir” sözlerini kullandı.
Denetimi aksatmayın
Hastaların münhasıran bilmeleri gereken en önemli hususlardan birinin akciğer tomografi bulguları olduğunu da aktaran Görgülü, “2-3 aydan erken tam düzelme görülmez” hatırlatmasında bulunarak, “Bu durumda, hastaların olağan mobil hayata geçmeye başladıkları başlangıç döneminde efora bağlı nefes darlıklarının ve öksürüklerinin olabileceği, zamanla azalarak geçmesi ve akciğer sıhhatinin korunması için ‘bundan yoruluyorum’ diyerek bırakmanın değil, üzerine gitmenin önemli olduğu ve kesinlikle hekiminin önerdiği dönemlerde denetim muayenelerini yaptırmaları büyük önem arz etmektedir” halinde konuştu.
