Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birgül Yelken, Covid-19 virüsünün klinik bulguları, sınıflandırılması ve ölüm oranlarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Covid-19 hadiselerine 5 sınıflandırma
Prof. Dr. Yelken, koronavirüsün kuluçka mühletinin 1 ile 14 gün, çoğunlukla 3 ile 7 gün olduğunu hatırlattı. Hastalığın beş kategoride değerlendirildiğini; Covid-19 virüsünü az sayıda hastanın kritik evrede geçirdiğini kaydeden Yelken, “Asemptomatik olaylarda belirsizlik kelam hususudur. İkinci kategoride yer alan hafif semptomların bulunduğu hafif olaylar, toplam teşhis konulan hastaların yüzde 81’ini oluşturmaktadır ve başlangıçtan klinik iyileşmeye kadar geçen ortalama mühlet yaklaşık iki haftadır. Hastalığın başlangıcındaki yaygın semptomlar ortasında ateş, öksürük, faringalji, miyalji, yorgunluk, baş ağrısı vardır. Orta hadiseler; ateş ve teneffüs semptomları ile görüntüleme bulguları olan hastalardan oluşur. Çoğunlukla bir hafta sonra nefes darlığı ve/veya hipoksemi gelişir. Ağır olaylar; Covid-19 tanısı alan hastaların yüzde 13,8’ini oluşturur. Göğüs görüntüleme bulgularında 24-48 saat içinde yüzde 50’den fazla besbelli lezyon ilerlemesi görülür. Son kategori olan kritik olaylar ise Covid-19 teşhisi konulan hastaların yüzde 5-6’sını oluşturur. Hastalar süratle akut teneffüs kasveti sendromuna, septik şoka, düzeltilmesi sıkıntı olan metabolik asidoza, koagülopatiye, çoklu organ yetmezliğine ve başkalarına ilerler. Birden fazla organ yetmezliği olan hastalarda septik şok görülür. Teneffüs yetmezliği için mekanik ventilasyon gereklidir. Şiddetli yahut kritik olaylarda iyileşme yaklaşık 3-6 hafta sürer. Kritik hastalarda ölüm oranı yüzde 49’dur.” dedi.
Belirtiler ve ölüm oranları
Prof. Dr. Yelken, dünya genelinde artarak devam eden salgından etkilenen hastaların ölüm oranlarının yaklaşık yüzde 7 olduğunu belirterek şu bilgilendirmede bulundu:
“Enfekte bireylerin birçok hafif bir hastalık sergilemesine karşın, çok azının önemli semptomları vardır ve yaklaşık yüzde 5’inin akut teneffüs meşakkati sendromu (ARDS) nedeniyle Ağır Bakım Ünitesi bakımını gerektirecek kritik hastalığı mevcuttur. Vefat oranı, yaşlı bireylerde ve kronik akciğer hastalığı, kardiyovasküler hastalık ve diyabet üzere komorbiditeleri (bir yahut daha fazla bozukluk yahut hastalığın temel hastalığa yahut bozukluğa ek olarak tıpkı zamanda görülmesi durumudur) olanlarda daha yaygın görünürken, komorbiditesi olmayan genç beşerler da çoklu organ yetmezliği ve ölüm dahil olmak üzere kritik hastalık riski altında görünmektedir. 60 yaşın üzerindeki hastalar ölümlerin yüzde 80’inden fazlasını oluşturmaktadır. Komorbid hastalığı olmayanlarda ölüm oranı yüzde 1,4, kardiyovasküler hastalığı olanlar için yüzde 13,2, diyabet için yüzde 9,2, hipertansiyon için yüzde 8,4, kronik teneffüs yolu hastalığı için yüzde 8 ve kanser için yüzde 7,6’dır.”
Prof. Dr. Yelken, dünya genelinde Covid-19 tedavisine ilişkin pek çok çalışmanın yürütüldüğünü belirterek hastalıktan korunmada maske, aralık ve paklık kurallarına uyulmasının hayati önem taşıdığını kelamlarına ekledi.
