Mimari Onarım Programı Öğr. Gör. Pelin Aykutlar, global ölçekte yaşanan Covid-19 ile kent planlamalarının artık daha farklı olacağını söyledi. Aykutlar, “‘İkinci dalga virüs beklentileri, kent planlamada afet riski değerlendirmenin ne kadar ayrıntılı düşünülmesi gerektiğini gösterdi. Ayrıyeten, yatırımcıların da yalnızca yapılı alanların inşasını tercih etmeyerek, açık ve yeşil alanların da yatırımlarına konumlanması gerektiğini anlamaları gerekiyor” dedi.
Korona virüs salgını ile birlikte tüm dünya değişim sürecine girdi. İnsanlığın ve toplulukların önceliklerinin ne olduğuna dair yine tanımlamaların başladığı ve çabucak her alanın etkilendiği pandemi sürecinde kentsel yapılar ve planlamalar da sorgulanmaya başlandı. Bilhassa sokağa çıkma yasaklarının olduğu ve insanların mecbur olmadıkça konutta kalması gerektiği durumlarda herkes konutunda kendince nefes alacak alanlar aramaya başladı. Yalnızca meskenlerde değil yeni olağanlaşmaya dönüş ile birlikte kentlerde nefes almak, toplumsal aktivitelerini gerçekleştirmek üzere daha az kalabalığın olduğu ve tabiat ile iç içe olan yerler tercih edilmeye başlandı. Bu manada nüfus bakımından yüksek ve ağır olan kentlerin, salgın ile uğraş bakımından dezavantajlı duruma dönüşmesiyle kentsel planlamaların değişen gereksinimlerine dikkat çeken İzmir Kavram Meslek Yüksek Okulu Mimari Onarım Programı Öğr. Gör. Pelin Aykutlar, “Süreç, bilinen kentsel siyasetleri, ilkeleri, alternatif plan senaryolarını ve öngörülen geleceği sorgulatmaktadır” dedi.
“Şehirlerin mevcut özellikleri gözden geçirilmeli”
Öğr. Gör. Pelin Aykutlar pandemi süreci ile birlikte kentlerin mevcut özelliklerinin artık tekrar gözden geçirilmesini ve yeni planlamaların yapılması gerektiğini söyleyerek kelamlarına şu şekilde devam etti; “Durağan sabit bir sisteme, kriz anında müdahale etmek kolay iken, daima evrilen, yaşayan bir organizma olarak kabul edilen kentlere ise müdahale etmek her zaman kolay olmamıştır. Bugün yaşanan global pandemi dönemi sürecini çözümlemeye çalışmak ismine, geçmişte yaşanan pandemilere bakıldığında, eşi gibisi olmayan bir süreç yaşandığı anlaşılmaktadır. Süreç, bilinen kentsel siyasetleri, ilkeleri, alternatif plan senaryolarını ve öngörülen geleceği sorgulatmaktadır. Korona virüsün salgın şekilde yaygınlaşması, kalıcı ve birebir zamanda kollayıcı tahliller üretmemizi gerektiren bir kentleşme sorunu olarak kabul edilmelidir. Dolayısıyla, kentlerin var olan özellikleri, koronavirüs sürecindeki ve gelecekte oluşacak yeni ömür biçimleri ile birlikte tartışılmalıdır.”
‘Normale geri dönüşü etaplı bir biçimde planlamak gerekmektedir
Beklenen İkinci dalga ile birlikte afet riski değerlendirmelerin çok önemli olduğunun ortaya çıktığını da tabir eden Pelin Aykutlar, “Aşının şimdi bulunmaması ile birlikte, öncelikli kabul edilen müdahaleler ortasında, okul, restoran-kafelerin, toplu aktifliklerin yapıldığı toplanma yerlerinin kapatılması yer almaktadır. Bu müdahale biçimleri, kentleri, kent yapılarını, ömür biçimlerini, var olan alışkanlıkları, kent ve kentli anlayışını etkilemektedir. Virüsün günden güne değişen bulaşma suratı ve süregelen aşı çalışmaları ile birlikte belleğimizdekinden farklı olan ‘normal’e geri dönüşü etaplı bir biçimde planlamak gerekmektedir. Bugünlerde, Pekin üzere ikinci sefer salgını yaşayan kentlerden sonra, global olarak gündeme gelen ‘ikinci dalga virüs’ beklentileri, kent planlamada afet riski değerlendirmenin ne kadar ayrıntılı düşünülmesi gerektiğine işaret etmektedir. Bu planlama sayesinde, mümkün görülecek pandemi salgınında, kentler, kendilerini bu büyüklükteki krizlere karşı daha dirençli olma yetisine sahip olacak ve süratli, kolay uygulanabilen mekânsal birtakım düzenlemelere ihtiyaç duyacaktır. Nüfus bakımından yüksek ve ağır olan kentler, salgın ile uğraş bakımından dezavantajlı duruma dönüşmelerine ve değişen gereksinimlerine dikkat çekmektedir. Dolayısıyla, kentlerin, ağır nüfus yığılmalarının yer aldığı ana merkez etrafında büyümesinden fazla, çok merkezli, nüfusun dağılarak yayıldığı düşük yoğunluklu yaklaşımların kent planlamasında benimsenmesi, salgının yayılmasına karşı gayret ile tahlili kolaylaştıracaktır. Tehditlere ve krizlere karşı dirençli kent planlamasında, tahlilin birebir zamanda mahalle ölçeğinde de düşünülmesi gerektiğini ortaya koymaktadır” halinde değerlendirmelerde bulundu.
Açık ve yeşil alanların, çevresel faktörlerin önemi arttı
Son olarak da artık insanların yalnızca yapısal özelliklere değil de yaşadıkları ortamda açık ve yeşil alanları, güneş ve rüzgâr üzere çevresel şartları da önemsediğinin altını çizen Aykutlar, “Salgın ile birlikte, insanların kolaylıkla erişebileceği kamusal parkların, apartman avluları üzere yarı kamusal alanların ve balkon üzere konutların dışarıya açılan özel alanlarının, açık havaya erişim bağlamında ne derece önemli bir gereksinim haline geldiğini anlamış bulunmaktayız. Pandemi dönemine kadar yalnızca yapılı alanların inşasını tercih eden yatırımcıların, açık ve yeşil alanların da yatırımlarına konumlanması gerektiğini anlamaları gerekmektedir. Güneş ışınları, rüzgâr üzere çevresel şartlardan optimum seviyede faydalanabilen konut alanlarının ve ölçekleriyle kâfi, erişilebilir kentsel alanların düzenlenmesi göz arkası edilmemelidir” diyerek kelamlarını tamamladı.
