HİLAL SARI
Lübnan’ın başşehri Beyrut’ta ülkenin en önemli limanında gerçekleşen patlama, aslında tarihinin en derin krizlerinden birinde olan ve COVID-19 pandemisiyle de boğuşan Lübnan ekonomisinin sıkıntılarını daha da derinleştirecek. Beyrut Limanı’nda gerçekleşen patlama bir depoda bekleyen 2750 ton amonyum nitratın patlaması sonucu meydana geldi. En az 135 kişinin öldüğü ve 4 binden fazla kişinin yaralandığı olayda onlarca kişinin de molozların ortasında mahsur kalmış olabileceği düşünülüyor ve arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Patlamanın Kıbrıs’tan bile hissedildiği belirtildi. Beyrut Valisi Mervan Abbud, patlama nedeniyle başkentte yüzbinlerce kişinin konutunu terketmek zorunda kaldığını belirtti. Abbud’a nazaran patlama 3 ila 5 milyar dolarlık ziyana neden oldu.
Lübnan Cumhurbaşkanı Michel Aoun patlamaya ilişkin yaptığı açıklamada bunun bir hücum mı yoksa kaza mı olduğuna ilişkin bilgi vermedi lakin bir depoda inançlı olmayan şartlarda depolanmış 2750 ton amonyum nitratın patlamaya neden olduğu bilgisini verdi. Yaklaşık beşte biri mülteci olan 6,5 milyon nüfuslu ülkede üç günlük yas ilan edilirken Beyrut’ta iki hafta mühletle OHAL ilan edildi. Toplumsal medyada İsrail’in bu saldırıyı düzenlediğine ilişkin argümanlar ise İsrailli yetkililer tarafından yalanlandı ve “İsrail’in bu olayla hiçbir ilişkisi yok” açıklaması yapıldı. ABD Başkanı Donald Trump ise generallerinin kendisine bunun bir taarruz olabileceğini aktardıklarını söyledi. Toplumsal medyada patlama anına ilişkin imgelerde mantar bulutunun oluşması nükleer patlamaları hatırlatırken, uzmanlar mantar bulutun birçok patlamada meydana gelebileceğini belirtiyor.
Haziranda enflasyon yüzde 90’a dayandı
Ülkenin en büyük limanında gerçekleşen patlama, ithalata bağımlı Lübnan ekonomisinin besin, medikal ekipman ve öteki mecburî eserlerin nasıl tedarik edileceğine dair kaygılar de doğuruyor. Mahallî medya ülkenin elinde yalnızca 1 aylık tahıl stoğu kaldığını yazdı. Otellerin yüzde 90’ının kullanılamaz hale geldiği belirtiliyor. Lübnan lirası yalnızca haziranda yüzde 60, ekimden bu yana yüzde 80 paha kaybetti. Karaborsada dolar bulmak çok daha zorlaşan ülkede COVID-19 pandemisinin de tesiriyle işsizlik ve yoksulluk daha da tırmanıyor. Geçen yıl ekim ayında ekonomik sıkıntılara bağlı büyüyen toplu gösteriler haziranda enflasyonun aylık yüzde 20, yıllık yüzde 89,74 olarak açıklanmasına paralel tekrar başlamıştı. Merkez bankasının rezervlerine başvuran hükümet buğday, yakıt ve ilaç için teşvik vermeye başlamıştı. Yakıt kısıtları ve ekmek kuyruklarının olağan bir durum haline geldiği ülkede elektrik kesintileri de sık karşılaşılan bir durum.
IMF ile 10 milyar $ görüşmeleri askıda
Geçtiğimiz mart ayında Eurobond ödemesini yapamayan ülke Milletlerarası Para Fonu ile 10 milyar dolarlık bir kredi programı için görüşmeye başlamıştı. Lakin hükümetin fonların ülkeye yönlendirilmesi için uygulamak zorunda olduğu ıslahatları uygulama konusunda uzlaşamaması nedeniyle görüşmeler hala son bir sonuca varamadı. 2018’de milletlerarası bir bağış konferansına mesken sahipliği yapan Fransa, konferansta ülkeye 11 milyar dolar kredi ve hibe taahhüt edilmesini sağlamış, ülkenin tek opsiyonunun IMF kredisi olduğunu belirtmişti.
Yetkililer, Beyrut’taki patlama sonrası da ülkeye yardım gönderebileceklerini söyledi. Türkiye, Katar, Mısır, Ürdün, Irak, İran, ABD ve İsail’den de yardım teklifleri ve dayanışma açıklamaları yapıldı.
