2019 yılında Türkiye’de 32 bin 600 ton defne üretimi gerçekleştirilirken 40 milyon dolarlık defne ihracatı yapıldı. Defne üretiminin en ağır gerçekleştiği il ise 10 bin 58 tonluk üretimle Bartın oldu.
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılı boyunca 32 bin 600 ton defne üretimi gerçekleştirildi. İhracatta 40 milyon dolarlık hisseye sahip olan defne üretimi orman köylülerine 115 milyon liralık ekonomik katkı sağladı. Defnenin Türkiye’de en çok üretildiği il ise Bartın oldu. Bartın’da 2019 yılında 10 bin 58 ton defne üretimi gerçekleştirildi.
Defnenin önemi ve ekonomik kıymeti anlatıldı
2012 yılında Bartın genelinde yalnızca 140 ton defne üretimi gerçekleşirken Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı Bartın Orman İşletme Müdürlüğünün titiz çalışmaları sonucu bu sayı her yıl artış gösterdi.
Geçen yıllar içerisinde Bartın Orman İşletme Müdürlüğü takımlarınca gerçekleştirilen saha çalışmalarında orman köylülerine defnenin önemi, ekonomik pahası, toplanma yolları ve yöntemleri anlatıldı.
“Farkındalık oluştu”
Bu çalışmalar sonucunda oluşturulan farkındalıkla orman köylüsünün defne bitkisine bakış açısı değişti. Defne bitkisini daima gelir kaynağı olarak görmeye başlayan orman köylülerinin önceliği defne bitkisini korumak olurken defne toplama işi Bartın’da yüze yakın orman köyünde binlerce vatandaş için gelir kapısı ve geçim kaynağı oldu. Bartın’da 2013’te 800, 2014’te bin 250, 2015’de 2 bin 828, 2016’da 5 bin 228 ve 2017’de 6 bin 920 ton olurken, 2018’de 9 bin tona ulaşan defne üretimi 2019 yılında ise 10 bin tona yükseldi. Defne üretiminde yıllık 10 bin ton bandının aşıldığı Bartın’da aykırıya göçler başladı. Daha önceki yıllarda işsizlik nedeniyle büyükşehirlere göç eden birçok vatandaş defne dalı ile geçimini sağlamak üzere Bartın’a dönüş yapmaya başladı.
“Doğru kesitle kendini yeniliyor”
Defne üretiminde hakikat kesim büyük önem taşıyor. Defne bitkisinin yaprakları tek tek toplandığında kollarda kuruma meydana geldiğinden kesilerek toplanması gerekiyor. Uygulanacak kısımlarda bitkinin sürgün verme kabiliyeti köreltilmeden çalışılıyor. Metoduna uygun kesitler sonrasında defne bitkisi 2 ila 3 yıl üzere müddetlerde kendini yenileyebiliyor. Uygun kısımla defne bitkisinin sürekliliği sağlanırken bu şekilde istihdam ve gelir kaynakları da korunmuş oluyor.
“Defne tesisleri de istihdam oluşturuyor”
Bartın’da orman köylülerinin topladığı defne yaprakları tesislerde kurutulup paketlenerek sürece hazır hale getiriliyor. Ayrıştırma, kurutma ve paketleme üzere süreçlerin gerçekleştiği tesisler yüzlerce bireye istihdam kapısı açıyor. Bartın’daki tesislerde defne yapraklarından kozmetik hammaddesi çıkarılarak cilt bakım eserleri elde ediliyor. Defne içerikli farklı eserlerin üretimi içinde AR-GE çalışmaları ise sürdürülüyor.
“Bulduk ailesi geçimini defne ile kazanıyor”
Bartın merkeze bağlı Topluca köyünde yaşayan Bulduk ailesi de kentte yaşayan binlerce orman köylüsü üzere geçimlerini defne üretiminden sağlıyor. Rasim Bulduk ile eşi Yaşar Bulduk’a ikiz çocukları Gökhan ve Serkan Bulduk’da defne toplama işinde yardımcı oluyor. Bulduk ailesinin sabahın ilk ışıklarıyla başlayan defne mesaisi gün bitene kadar devam ediyor. Sarp arazilerde ve güç şartlara aldırmadan çalışan aile her gün ortalama 1 ton defne üretimi gerçekleştiriyor.
“En büyük yardımcıları ‘Yavuz’ isimli atları”
Bulduk ailesinin defne üretimindeki en büyük yardımcıları ise ismini ‘Yavuz’ verdikleri atları oluyor. Ormanın iç bölgelerinden toplanan defneler cet yüklenip orman içinden geçen ana yola taşınarak tesislere gönderilmek üzere burada istiflenip nakliyeye hazır hale getiriliyor.
“Her sene defne yapıyoruz”
Eşi ve ikiz çocukları ile birlikte defne toplayan 49 yaşındaki anne Yaşar Bulduk, “Sabah geliyorum ekmeğimi çıkarıyorum işte. Çocuklarımla birlikte geliyorum memnunuz daima birlikte. Şükürler olsun Rabbime ekmeğimi kazanıyorum. Geçimimizi defneden kazanıyoruz. Her sene defne yapıyoruz. Her sene bu şekilde devam ediyoruz.” dedi.
“Günde bir tonun üzerinde mal çıkarıyoruz”
67 yaşındaki Rasim Bulduk ise günde 1 tonun üzerinde defne topladıklarını kaydederek, “Devlet bize ne zaman gün verirse o zaman başlıyoruz. Öteki türlü yapacağımız bir şeyde yok. Devlet kes derse, nakliyemizi ve belgemizi hazırlayıveriyorlar o zaman başlıyoruz. Günde bir tonun üzerinde mal çıkarıyoruz. Yararımızı evimize, köyümüze, çoluk çocuğumuza harcıyoruz. Evimizin masraflarını görüyoruz. Aç kalmadan açıkta kalmadan yönetim ediyoruz.” sözlerini kullandı.
Defne nasıl bir bitkidir?
Beğenilen kokulu aromatik bir bitki olan ve yapraklarını dökmeyen defne, Türkiye’de genel olarak Ege, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz’de yetişir. Yaprağı ve meyvesinin yağı ihraç edildiği defne meyvelerinden elde edilen defne yağı antiseptik özelliğe sahiptir. Yapraklar; kuru meyvelerin ambalajlanmasında, balık ve konservede, kuru halde et yemeklerinde ve toz halde baharat olarak kullanılmaktadır. Defnenin parfümeri, sabun, besin, ilaç ve cila ile kimya endüstrinde geniş kullanım alanları vardır. Tabiattan toplama yöntemiyle üretilen defnenin kurutulan yaprakları, kısımlarından ve yabancı unsurlardan arındırıldıktan sonra birçok ülkeye ihraç edilmektedir. Yordamına uygun olarak kesilen bir defne yaklaşık 3 yıl üzere bir müddette kendini yenilemektedir.
