Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Covid-19’a karşı çok kısa bir müddette yerli imkanlarla sıfırdan sentezlenen ve tedavide kullanılmaya başlanan ilacın üretildiği fabrikayı ziyaret etti.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK, İstanbul Medipol Üniversitesi ve Atabay İlaç iş birliğiyle Covid-19 tedavisinde kullanılan ve aktif sonuçlar veren Favipiravir isimli ilacın sıfırdan yerli sentezi Favicovir Haziran ayında üretime hazır hale geldi.
Medipol Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mustafa Güzel ve Atabay İlaç’tan Zeynep Atabay Taşkent’in uyumunda 32 kişilik grup tarafından sentezlenen ilaç, ilk olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Hekimlerimizin Covid-19 hastalığı tedavisinde faal şekilde kullandığı Favipiravir isimli ilacı TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu çatısı altında çalışan bilim insanlarımız kendi sentezimizle üretmeyi başardı” açıklaması ile duyuruldu.
Atabay İlaç ve Kimya’ya ziyaret
İlacın ilk numunesi Haziran ayında kendisine sunulan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yürütülen faaliyetleri yerinde görmek hedefiyle Favicovir’in üretildiği Atabay Kimya’nın Gebze’deki fabrikasını ziyaret etti. Varank’a ziyaretinde Kocaeli Valisi Seddar Yavuz, TBMM Dilekçe Kurulu Başkanı ve İstanbul Milletvekili Mihrimah Belma Satır, Atabay Kimya Yönetim Heyeti Başkan Yardımcısı Zeynep Atabay Taşkent ile Fabrika Yöneticisi Şahin Gürsel eşlik etti.
Yılda 4 bin ton parasetamol
Burada yapılan sunumda, Favicovir’den 250 bin kutu üretilerek Sağlık Bakanlığı’na teslim edildiği tabir edilirken; fabrikada, ateş düşürücü olarak bilinen parasetamolün de üretildiği kaydedildi. Fabrikada yıllık 4 bin ton parasetamol üretildiği, bunun yüzde 80’lik bölümünün ihraç edildiği bilgisini alan Bakan Varank, duyduğu memnuniyeti yetkililere iletti.
“STAR” öğrencileriyle buluşma
Varank, Covid-19’a karşı uğraş eden akademisyenlerin talebi üzerine kendi talimatıyla TÜBİTAK tarafından başlatılan Stajyer Araştırmacı Burs Programından (STAR) kabul alan 10 öğrenciyle Atabay İlaç’ta karşılaştı. Covid-19’un teşhis ve tedavisine yönelik araştırma projelerinde görev alan gençlerle sohbet eden Varank, fabrikanın Ar-Ge Laboratuvarı, Antiviral İlaç Ham Unsuru, Parasetamol Ham Hususu ve Biyoteknoloji Pilot tesislerinde de incelemelerde bulundu.
Ziyaretinin akabinde açıklamalarda bulunan Varank, şunları söyledi:
“Atabay İlaç, Covid-19 tedavisinde kullanılan Favipiravir etken maddeli ilacın üretilmesiyle kamuoyunun gündemine gelmişti. Tesislerini ziyaret ettik. Atabay İlaç, Favicovir ismiyle bunu ruhsatlandırdı. Covid-19 tedavisiyle ilgili halihazırda dünyada uygulanan birkaç metot var. Favipiravir etken unsuru de bu hastalığın tedavisinde çok ağır bir şekilde kullanılıyor. Biz bu ilacı Japonya ve Çin’den ithal ediyorduk. Covid-19 Türkiye Platformu’nda aşı geliştirme çalışmaları yapılırken bu ilacın Türkiye’de sıfırdan sentezlenmesi yani etken hususunun ithalatına gereksinim duymadan sentezlenmesi gündeme gelmişti. Mustafa Güzel hocamız, Zeynep Hanım ile bu ilacı sıfırdan sentezleyerek üretebileceklerini söylediler. Bilim insanlarımızın büyük uğraşıyla bu ilaç sıfırdan sentezlendi. İlaç haline getirildi, Sağlık Bakanlığımız ruhsatlandırdı. Şu anda bu ilaç tüm Türkiye’de hastalarımıza veriliyor.”
Yeni projeler yolda
Bakan Varank, Atabay İlaç’ın üzerinde çalıştığı farklı projelerinin de olduğunu belirterek, “Burada şahit olduklarımız gurur verici. Biraz önce genç bilim insanlarıyla, lisans seviyesinde olan öğrencilerle birlikteydik. Bu gençler STAR burslarından faydalanıyor ve bunun üzere projelerde yer alıyorlar. Atabay İlaç’ın Mustafa Hoca ile çalıştığı farklı projeler var. Sıfırdan sentezlemek istedikleri öbür projeler var. Hepsinin takibini Covid-19 Türkiye Platformu ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak yapıyoruz” dedi.
İlaç kesiminin tüm dünyada önemli olduğuna dikkat çeken Varank, “Bu tesiste biyoteknolojik ilaçlar da üretiliyor. Atabay İlaç, ilaç ham unsuru konusunda uzun yıllardır faaliyette olan bir firmamız. İlaç sanayisinin savunma endüstrisi kadar önemli olduğuna inanıyoruz. Bu endüstriyi stratejik olarak destekliyoruz. Önümüzdeki dönemde neler yapabileceğimize ilişkin görüşmeler gerçekleştirdik. Bilhassa TÜBİTAK MAM, Atabay İlaç ile bir arada birkaç projeyi birebir anda yürütüyor. Biyoteknolojik ve bitkisel temelli ilaç projeleri bunlardan birkaçı. Akademiyle bir arada çalıştıkları, bu işe önayak oldukları için Zeynep Hanım’a teşekkür ediyorum. Hatta bizim bursla destekleyemediğimiz öğrencilerimizi de onlar şahsen desteklediler. Ortaya da bu türlü vatandaşlarımıza şifa olacak ilaçlar çıktı. Birlikte çalışmaya devam edeceğiz” sözlerini kullandı.
Dünyadaki en kaliteli parasetamol
Atabay İlaç’ın, dünyada en kaliteli parasetamol üreticilerinden biri olduğunu sözlerine ekleyen Bakan Varank, şunları söyledi:
“Atabay İlaç, 82 yıllık bir firma. 50 yıllık grupları var. Uzun müddettir çalışan hocalarımız var. Atabay İlaç’ın en önemli özelliklerinden biri de dünyada en kaliteli parasetamol üreticilerinden bir tanesi olması. Ürettikleri kapasitenin yüzde 70-80’ini ihraç ediyorlar. Ham unsur ile ilaç sanayisinde söz sahibi olmak, yurt dışına bağımlı olmamak da önemli. Atabay İlaç bu mevzularda epeyce kabiliyetli. Birçok ilacın ham hususunu kendisi üretebiliyor, parasetamolde de dünyada söz sahibi firmalardan bir tanesi.”
“En kaliteli şekilde sentezledik”
Atabay İlaç Yönetim Konseyi Başkan Yardımcısı Zeynep Atabay Taşkent, dayanağı nedeniyle Bakan Varank’a teşekkür ederek, “Favipiravir ham hususunun çalışmasına aslında 2014 yılında başladık. TÜBİTAK takviyesi, Mustafa Hocamız ile iş birliği içinde ilacı en süratli ve en kaliteli şekilde sentezledik ve piyasaya sunduk. Ruhsatlandırma etabını başarıyla tamamladık. Şimdiye kadar 250 bini aşkın kutuyu Halk Sıhhati Genel Müdürlüğüne teslim ettik. Devletimiz; halk sıhhati, hastaneler üzerinden ilacı halkımıza sunuyor” dedi.
“Dünyaya ihraç ediyoruz”
Firmanın 50 yıllık çalışanı ve tıpkı zamanda Atabay Kimya Fabrika Yöneticisi Şahin Gürsel, 1970 yılından bu yana ilaç ham unsuru sentezlediklerini belirterek “Parasetamol, başkan bir ham unsurumuz. Senede 4 bin ton ham husus üreterek bütün dünyaya ihraç ediyoruz. Şu anda da antiviral oseltamivir ve Favipiravir üretiyoruz. Bakanımızın bizi ziyaretinden çok şad olduk. Bu bizim motivasyonumuzu arttıracak” diye konuştu.
