Türkiye’de bölümün önde gelen 58 şirketinin üst seviye yöneticileri ile yapılan anketler sonucu oluşturulan Türkiye Azık ve İçecek Sanayi Araştırması sonuçlarına nazaran, yıl başında pahalılık nispetinde yahut daha üzerinde büyüme gösteren dalın yüzde 43’ünün cirosu, salgının etkilerinin görülmeye başladığı mart ve nisanda ortalama yüzde 26 azaldı.
Şirketler, salgının 4. çeyrek ve sonrasında sona ereceğini düşünüyor. Salgın sürecinde kayıp yaşayan şirketlerin çoğunluğu cirolarının 6 aydan önce toparlanmayacağını, ciro artışı yaşayanlarsa salgın öncesi seviyelerine geri döneceklerini düşünüyor.
Cirolarının bu dönemde arttığını belirtenlerin yaklaşık yarısı ise talepteki artışın eski seviyelere yahut daha altına geleceğini öngörürken, gayri yarısı bu artışın kalıcı olmasını, velev daha da güçlenmesini bekliyor. Iştirakçilerin yüzde 38’i tüketici davranışlarındaki değişimin uzun vadede kalıcı olacağını düşünüyor.
2020 büyüme beklentileri olumsuz
Kesimin 2020 büyüme beklentilerine bakıldığında, iştirakçilerin yüzde 52’si kesimin daralacağını öngörürken; yaklaşık yüzde 20’si büyüklüğün geçen yılla tıpkı olmasını bekliyor.
Daralma bekleyen yöneticiler, tüm yıl için kaybın ortalama yüzde 10-15 seviyesinde olacağını iddia ediyor.
Araştırmaya katılan dal önderlerinin yüzde 90’ı restoranların zorlanmasını ve otellerin-tatil köylerinin eski performanslarını yakalayamamasını gelecek 6-12 aylık dönem için en büyük risklerden ikisi olarak görüyor. Bununla birlikte birçok zincir azık işletmesinin cirolarının önemli bir kısmını elde ettiği AVM mağazalarının, eski performanslarını yakalayamaması da her 5 iştirakçiden 4’ünün kesim için beklediği riskler arasında taraf alıyor.
Iştirakçilerin yüzde 85’i otel, restoran ve kafeleri kapsayan mesken dışı tüketim kesiminin 2019 performansını ama 2021 yahut sonrasında yakalayacağını öngörüyor. Araştırma sonuçları, nakit yönetimi ve kredi limitlerinin genişletilememesinin de kesimi bekleyen riskler arasında en üst sıralarda mahal aldığını ortaya koyuyor.
Kesim başkanlarının yüzde 43’ü bu dönemde değişken masraflarında bir artış yaşandığını söz ediyor. Tedarik zinciri ve lojistiğe yönelik problemlere ilişkin beklenen en büyük riskin, tedarikçilerin batması ve bu sebeple hammadde yahut ara husus tedarikinde kahırlar yaşanması olduğu görülüyor.
“Turizm ve yeme içme kollarının buhranı atlatması önemli”
Açıklamada araştırmaya ilişkin görüşleri bölge alan TGDF Başkanı Kopuz, artan nüfus ve değişen iklim koşulları nedeniyle halihazırda dünya gündeminin ilk sırasında yan alan “gıda güvencesinin” salgının direkt ve dolaylı etkileriyle daha da önem kazandığını ve global besin sisteminin kırılganlığının Kovid-19’la gözler önüne serildiğini bildirdi.
Turizm ve yeme içme bölümlerinin sürdürülebilirliği ve bunalımı atlatabilmelerinin azık ve içecek bölümü için çok büyük önem taşıdığını anlatan Kopuz, şu açıklamalarda bulundu:
“Bu bahiste tüm ekosistem paydaşlarının atması gereken adımlar olmakla birlikte mahsusen oteller ve restoranlar eski performanslarını yakalayana kadar salgın etkilerini bertaraf etmeye yönelik verilebilecek kısa çalışma ödeneğinin ertelenmesi yahut finansman sağlanması üzere destekler, dolaylı olarak besin ve içecek üreticilerine de müspet yansıyacaktır.
Besin ve içecek bölüm şirketlerinin bu dönemde otel, restoran, kafe üzere konut dışı tüketim kaynaklı ciro düşüşlerini bertaraf etmek üzere talebin arttığı tüketici tarafındaki değişimleri gözlemlemeleri ve uzun dönemli stratejilerini korusalar da kısa vadede eser ve kanal çeşitlendirmelerine gitmeleri yararlı olacaktır.”
