Açığa satış borsanın olmazsa olmazıdır!

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ekonomist Ali Ağaoğlu ile gazeteci Hakan Güldağ, son haftaya damgasını vuran MSCI raporunu kıymetlendirdi. Raporun piyasadaki harekete dikkat çektiğine ve itimat uyarısı yaptığı belirtildi.

Güldağ: MSCI’dan bir rapor geldi.Hafif şok tesiri yarattı. Belki zamanlamadan…

Ağaoğlu: Zamanlama manidar denir ya… Lakin diyemeyeceğim. MSCI’ın özelliği birçok yatırım fonunun takip ettiği endeksler olması ve yatırım fonlarının bu endekslere nazaran yatırım yapması… Fonlar, MSCI’daki yükünüze nazaran yatırım yapıyor. MSCI Türkiye endeksi var, MSCI Gelişmekte Olan Memleketler endeksi var. Herkes için haber veriyor…

Güldağ: ‘Rating’ci değil lakin…

Ağaoğlu: Değil lakin ülkelerdeki piyasalara ulaşım imkanları, o piyasaların yatırımcılara ne kadar kolaylık sağladığı yahut zorluk çıkardığı ile ilgili endeksler yaratıyor. Yatırım notu vermiyor ancak finansal piyasalara ilgili yatırımcılara haberler veriyor.

Güldağ: Ne diyor bizim için?

Ağaoğlu: Türkiye finansal piyasalarına ulaşılabilir ülkeler sınıfındaydı. Hem TL’nin konvertibl olması hem de borsamızın takas saklama mekanizmaları sayesinde. Yeniden, son zamanlardaki en hoş haberlerden biri TL bonolarının Euroclear’da takasının yapılması olmuştu. O nedenle bu haberin üzerine, MSCI raporu gelince, biraz şaşırttı.

Güldağ: Ani mi oldu?

Ağaoğlu: Borsada şubatta aldığımız kararlardan sonra ani değil aslında, bu gelecekti. Rapor biraz borsayı ilgilendiriyor, zira borsa endeksleri üzerine konuşuyoruz. Borsada açığa satış yasaklandı. Arkasından TL takası ile ilgili bir ekip sorunlar çıktı. MSCI, SPK’nın ve BDDK’nın almış olduğu önlemler, Türk finans piyasalarında ulaşılabilirlikle ilgili sıkıntılar çıktığını söylüyor. Yabancı yatırımcıların buraya kolaylıkla gelip alım satım yapmalarıyla ilgili tasalarının arttığı söylüyor.

Güldağ: Arttı mı pekala?

Ağaoğlu: Aslına bakarsan arttı. Bütün dünyada açığa satış bazı ülkelerde önlem için yasaklanıyor. Ancak açığa satışın kendisinin, uzun müddet yasaklanması kusurlu bir iştir. Bunun bir strateji haline gelmemesi lazım. Daha önce konuştuğumuz swap köprüsünün yıkılması da birebir husus. Swap hem likiditeyi etkileyen bir mevzu hem de piyasalara ulaşım açısından o köprünün kurulması lazım ki biz kolaylıkla finansmanlara ulaşalım. Artık burada pay senetleri için bu türlü bir ekip meseleler olunca MSCI, bu türlü bir ihtarda bulunuyor. Haklılar. Zira şu anda borsada mütemadi yukarı çıkan, yeni yatırımcıları cezbeden fakat bence tehlikeli bir artışa yanlışsız gidiyor olabileceğimiz tasasını uyandıran bir hareket var. Tüyoyu alan borsada süreç yapmaya başladı. Velev Finansal Okuryazarlık Derneği (FODER) bu mevzuda ‘burası bir kumarhane ya da oyun yanı değildir. Burada yatırımlar farklı halde yapılmalı’ diye hoş bir açıklama yaptı. Buna gereksinim duyulan bir hareket var. Yeni yatırımcıları uyarılması gerekti.

Güldağ: Borsaya ilişki, manipülasyon ve gayri ikazlar çok alanında. Fakat yabancı yatırımcının Türkiye piyasalarına ulaşamaması üzere ortada bir sorun göremiyorum…

Ağaoğlu: Tersine, değişen çok temel bir şey var. Televizyonda ekonomi programları ‘bugün borsalar yükseliyor, yeterli haberle başladık güne’ diye açılıyor. Burada büyük bir yanlış var. Yatırım tercihi burada çok önemli. Sen borsanın yükseleceğini düşündüğün bir mekanda, ben aksine borsanın düşeceğine inanabilirim. Sen parayı verip yükselişe durum alırsın. Ben karşıtını düşünüp açığa satabilirim. Yahut kontratlarda sen uzun konum alırsın ben kısa konum alırım. Bu fiyatın dengelenmesine yardımcı olur. Tek cepheli hareketi ketler. Aşağı sahih da tek taraflı hareketi handikaplar. Açığa satıp, sonra zarar ettiğini anlayan birisi ‘burası olmaz’ deyip almaya başladığında kapatmaya karar verir. Bu sefer yükselişi daha da hızlandırır. Açığa satış borsaların olmazsa olmazıdır. Benim algıladığım, ikazda şu var: “Siz bu tip yasakları uzun müddet devam ettirirseniz. a) Suni fiyat oluşuna yol açıyorsunuz. b) Istenilmeyen bir bildiri veriyorsunuz piyasaya, kendinize güvenmiyorsunuz demektir. Aslında MSCI’nın uyarısının arkasındaki şey, ‘siz kendinize güvenmiyorsunuz, siz güvenmiyorsanız biz size hiç güvenmeyiz’ mealinde kolay bir şey söylüyor bu icmal.

Güldağ: Evet ne bekliyorsun?

Ağaoğlu: Bu sohbet yayınlandığında tahminen bu açığa satış yasağı kalkmış bile olabilir.

Güldağ: Bakalım, görelim derim.Zira şu sıralar yabancının gelmesini isteyen bir halimiz yok. MSCI raporunun ekonomi idaresini çok da rahatsız ettiğini düşünmüyorum…

Ağaoğlu: Ama o zaman gitgide içine kapanan bir ekonomi, girişi kolay çıkışı sıkıntı bir piyasa haline geliyoruz. Açığa satış çok kıymetli bir şeymiş üzere söylemiyorum. Yarattığı algıyla ilgili sorun var. Bu kadar uzun vade kendine inançsız hal sergilemeye hiç gerek yok.

Güldağ: ‘Biz bize yeteriz’ yaklaşımı açısından söylüyorsan, katılırım. Dik durmak, moral vermek açısından bu çeşit söylemler önemli. Fakat, ekonomimizin yapısına, üretim desenimize, kaynaklarımıza baktığımızda, Türkiye’nin içine kapanarak gelişemeyeceği ortada. Kendimizi korumaktan çok büzüşürüz.

Ağaoğlu: İçine kapanan bir ekonomi yaratırsak, bir müddet sonra dünyadan talep ettiğimiz mal ve hizmetleri satın almakta zorluk yaşayabiliriz. Bankalarımıza gelen ikaz, ‘evet biz içerde BDDK düzenlemeleri ile bu işi bir müddetliğine halledebiliriz fakat yarın bunların sendikasyonları var. Uzatılma ya da yenilenme devirlerinde nispetler düşer. Böylece net döviz ödeyecisi olursunuz. Mahsusen dış ticarette akreditif başta olmak üzere uzun vadeli satın almaları destekleyen yurtdışından gelen bankacılık desteği azalır. Vadesi kısalır, pahalanır. Bu ikazları hiç kaale almamak, bize kısa vadede yararı varmış üzere görünse de, bir müddet sonra vadeli mal alamadığınızda peşin vermek zorunda kalırsınız.

TCMB neması değiştirmedi, bir merkez bankası refleksi verdi

Güldağ: Kredi hacmi dayanılmaz artıyor. Elimizdeki son 13 haftalık olgulara bakınca, kamu bankalarının kredi hacmi yüzde 123 büyümüş. Korkunç bir sürat. Kişisel bankalarınki ise yüzde 35. Fakat pahalılığın yüzde 11 civarında olduğunu dikkate alırsak, şahsi bankaların kredileri de pek süratli büyüyor. Kredilerin yaygınlığı da güzel görünüyor. Bölgeler bazında da, birkaçı hariç kollar bazında da. İşte Türkiye İş Bankası, Türkiye İhracatçılar Meclisi ile protokol yaptı. 500 milyon liralık kredi için. Kadın ihracatçılara hususî getiri indirimi de yapılacak. Araba satışlarına, konut satışlarına bakarsan, her tarafımız kredi oldu. Rahatladık bir nevi. Lakin bir bakıyorsun, 1. elde kimi markaları listeye girip alabilenler, yüzde 20-30 fazla fiyata 2. elde satabiliyor. Konut fiyatları da adeta ‘uçtu’. Bir ay bile olmadan yüzde 20 civarında ortalama artış var fiyatlarda. Kredi hacmindeki artışı, hem geri ödeme düşünceleri yaratacak boyuta gelmeden, hem de pahalılığı yukarı zorlamadan makul seviyeye çekmek gerçek olacak.

Ağaoğlu: S&P’nin bankalarla ilgili son açıklamasına bakarsan, 5 ünite kredinin 1’inin dönmemesinden bahsediyor. Bu bankacılık sistemini kapitallerini çok önemli zorlar.

Güldağ: Bu çerçevede Merkez Bankası’nın siyaset getirisini değiştirmeyerek, 8.25’te tutmasına ne diyorsun?

Ağaoğlu: Akıllıcası ben indirmesini bekliyordum. ‘İş gören’ getiriye, piyasa getirisine bakınca indirmesi makuldü de. Merkez Bankası, pahalılığın inişe geçtiğini görmeden harekete geçmeyeceği bildirisini verdi seviyeyi koruyarak. Bir Merkez Bankası refleksi gösterdi.