Sanayiciler, olağanlaşmanın akabinde salgın sırasında yaşadıkları kayıpları ikinci yarıda kapatmak için harekete geçti. Birinci altı ayda yüklü olarak iç pazarla ayakta kalan endüstride bilhassa temmuz ayı ile birlikte ihracatta toparlanma hızlandı, yurt dışından siparişler arttı. Kimyadan mobilyaya birçok kesim yılsonunda geçen yılın sayılarını yakalamayı öngörürken, otomotiv üzere birtakım dallar de iç pazarda geçen yılı sollamayı hedefliyor. Lakin üreticiler, ilk yarıdaki açığın kapanması için maliyetleri azaltacak ve istihdamı koruyacak dayanakların devamının elzem olduğunu dile getiriyor. Öte yandan, iş dünyası mümkün ikinci bir dalganın tüm bu optimist beklentileri ortadan kaldırabileceğinden büyük tasa duyuyor.
Alternatif pazarlar önem kazanıyor
İmalat endüstrisinin önemli gündemlerinden biri de ihracat pazarlarının çeşitliliğini artırmak. Bir yandan ticaret savaşları ile boğuşan sanayiciler, öteki yandan bilhassa pandemi sonrası ihracatta en önemli hisseye sahip olan AB’ye bağımlılığı tartışıyor. Çabucak çabucak tüm bölümlerde alternatif pazar arayışları hızlanırken, endüstrici bu hususta da önlerini açacak teşvikler bekliyor. DÜNYA’ya konuşan Türk endüstrisinin önde gelen temsilcileri, dallarındaki son gelişmeleri aktarırken, önlerindeki fırsatları ve öncelikli beklentilerini açıkladı.
OTO İÇ PAZARDA %45 ARTIŞ DIŞTA CANLANMA BEKLİYOR
►Ocak-haziran döneminde toplam üretim bir önceki yılın tıpkı dönemine nazaran yüzde 29 azalarak 518 bin 727 adet olurken, ihracat, bir önceki yılın birebir dönemine nazaran adet bazında yüzde 37 azalarak 402 bin 179 adet olarak gerçekleşti.
►Pandemi sonrası hızlanan ve kamu bankalarının düşük faizli kredi kampanyası ile iç pazar satışları yılın ilk yarısında yüzde 30 artışla 261 bin 902 adet oldu. Bu hafta açıklanacak temmuz ayı sayılarının tarihi rekorla 80 bini aşması bekleniyor.
►İhracatta haziran ayında başlayan toparlanma eğilimi temmuz ve ağustosta arttı. Yurt dışından siparişlerin hızlandığını belirten kesim temsilcileri, ikinci bir dalga yaşanmaması durumunda eylül ayında tam kapasiteye dönmeyi hedefliyor.
►İç pazarda ise yılsonunda 2019’a nazaran yüzde 45’in üzerinde artışla 750 bin adedin aşılması bekleniyor.
►Sektör temsilcileri, ikinci bir dalga yaşanmadığı takdirde sıfır araçtaki stok probleminin da kasım ayına kadar çözüleceğini öngörüyor.
►Sektörün önemli gündemlerinden biri de AB’ye bağımlılığı azaltacak alternatif pazarları artırmak.
►OSD Başkanı Haydar Yenigün, bölüm olarak en büyük beklentilerinin sürdürülebilir bir iç pazar olduğuna dikkat çekerek, “Müşteri araç almak istiyor lakin biz stok olmadığı için aylar sonrasına tarih veriyoruz. Bir otomotiv şirketi için en istenmeyen durum budur. Tam aykırısı de berbat. Elinizde araç olup müşteri olmayabilir. Bir otomotivci için bunun maliyeti katlanılabilir bir durum değil. Küçük ölçekli şirketleri, hele ki ithalatçıları iflasa götürecek bir durum” dedi.
►Yan sanayi tarafında da siparişler hızlandı. TAYSAD Başkanı Alper Kanca, bilhassa son haftalarda işlerinin beklentilerin de üzerinde arttığına dikkat çekti.
KİMYACI 20 MİLYAR $’LIK İHRACATI TEKRAR YAKALAYACAK
►Yılın ilk yarısında kimya ihracatı, yaklaşık yüzde 14’lük daralma yaşayarak 8.6 milyar dolarda kalsa da salgın nedeniyle talebin çok yüksek olduğu dezenfektan eserlerinde 16 kattan fazla artış sağlandı. Dal ilk yarıda ihracatta ikinci sırada yer aldı.
►İkinci yarıya umutlu giren kimyacılar, ihracat pazarlarındaki artan talebe bağlı olarak, geçen yıl yapmış oldukları 20 milyar dolar düzeylerini yakalamayı hedefliyor.
►Sektör geçen yılın sayılarına ulaşabilmek için ihracat takviyelerinin büyük önem taşıdığına vurgu yapıyor.
►İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister, “Dünyada talep yavaşladı. Lakin bu talep 2021’e kalacak. O zamana hazır olmalıyız. Bilhassa de medikal ve ilaç kesimi, paklık ve hijyen dalı, petrokimya üzere kritik öneme sahip kimya endüstrimize yatırımlarda ve takviyelerde öncelik verilmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi. Kimyanın yüzde 70 dışa bağımlı olduğunu hatırlatan Pelister, teknoloji ve sermaye ağır kimya kesiminde ölçek büyütmeye ve yeni yatırımlara gereksinim olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: “Toplamda 50 milyar dolar ve üstü ithal edilen kimyasalların ülkemizde üretilmesi gerek. Büyük ölçekli dev yatırımlarda devletimiz Güney Kore modeli üzere yüzde 50’ye kadar makine-teçhizat hibesi vermeli. Yurtiçi toptan satış vadeleri Almanya ve Fransa’da olduğu üzere en fazla üç ay ile sonlandırılmalı.”
HAZIR GIYSI İHRACATINDA %25’LİK ARTIŞ MORAL OLDU
►Pandemi sonrası hem ihracat hem de iç pazarda durma noktasına gelen tekstil ve hazır giysi dalları haziranda toparlanma eğilimine girdi. Hazır giyside haziranda yüzde 25’lik ihracat artış büyük moral oldu.
► Her yıl dünyadan 100 milyar dolarlık hazır giysi alan ABD, Çin ile süren ticaret savaşları nedeniyle bu yıl rotayı Türkiye’ye çevirdi. Haziranda ABD’ye yapılan hazır giysi ihracatı yüzde 213’lük artış kaydetti.
►Hazirandaki artışa karşın hazır giysi dalının 6 aylık ihracatı yüzde 19.8 daraldı. 2019’un ilk yarısında 8.7 milyar dolar olan ihracat bu yılın birebir döneminde 7 milyar dolarda kaldı.
►Tekstil ise yüzde 25 daralma ile 3.1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
►İstanbul Hazır Giysi İhracatçı Birlikleri Başkanı Mustafa Gültepe, temmuz ayı itibariyle yurt dışından siparişlerin arttığına dikkat çekti.
►Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz yılsonuna kadar ihracatta pandemi sebebiyle yaşanan kayıpları telafi edeceklerini ve 2021’e çok daha güçlü bir gireceklerini belirtti. Öksüz, “Mücbir sebep kapsamında vergi ötelemesi ve kısa çalışma ödeneğinde mühlet uzatımına gidilmesi gerek. Bu, Türkiye’nin istihdam deposu bölümümüzün üretim zincirinin bozulmaması açısından büyük önem taşıyor” diye konuştu.
BEYAZ EŞYACI ÇİN İLE İŞBİRLİĞİNİ GÜNDEME ALDI
► Beyaz eşya satışları iç pazarda yılın ilk yarısında yüzde 4 büyüyerek 3.6 milyon adete çıkarken, ihracat yüzde 14 düşüşle 8.7 milyon adete indi. Üretim ise ilk 6 ayda yüzde 14 artışla 11.7 milyon adete çıktı.
►Temmuzda da toparlanma trendine devam eden kesim, hem yurtiçi hem de yurt dışı için eser yetiştirmeye çalışıyor. Ağustos ayında da bu trendin devam etmesi bekleniyor.
►Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Can Dinçer, fabrikaların ağır bir şekilde çalıştığını vurgularken, salgında ikinci bir dalga yaşanmasından telaş duyuyor. Tedarik zinciri ve üretim merkezlerinin çeşitlendirilmesinin ticarette dayanıklılık için hayati önem taşıdığına dikkat çeken Dinçer, “Türkiye, Çin’den sonra dünyanın ikinci büyük beyaz eşya üretim üssü. Çin ile işbirliği içinde tedarik zincirlerinin çeşitlendirilmesi üzerine çalışılması gerektiğine inanıyoruz” diye konuştu.
►TÜRKBESD Yönetim Şurası Üyesi Fatih Özkadı kesimin istihdamını ve memleketler arası rekabet gücünü koruyabilmesi için 250 milyon dolara yakın Ar-Ge takviyesi olduğunu vurguladı.
►TÜRKBESD Yönetim Şurası Üyesi Mehmet Yavuz, beyaz eşyanın ana girdisi olan yassı çelik ithalatındaki ek vergilerin kaldırılması yönündeki bölüm talebini yineleyerek, bu girdinin maliyetlerinde artışın yaratacağı her uygulamanın temel makroekonomik göstergeleri direkt etkileyeceğini söz etti.
DEMİR-ÇELİK DALI YENİ PAZARLAR KAZANDI
►Demir-çelikte ABD ve AB’nin Türkiye’ye yaptırım uygulaması üretim ve ihracatta olumsuz tesirini sürdürüyor.
►Bu yılın ilk 6 ayında 9.7 milyon ton ihracat gerçekleştiren kesim, paha olarak da 5.9 milyar dolar elde etti. Kesim ölçüde yüzde 10, pahada ise yüzde 17 daraldı.
►AB’nin Türkiye’nin ihracat kotasını düşürmesi nedeniyle bu ülkelere yapılan ihracatın yüzde 58 küçülmesi bekleniyor.
►Fas, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, ABD ve AB’nin pazarlarını müdafaaya alması bu ülkelere ihracatı zorlaştırıyor.
►Öte yandan Çin’in ekonomisini canlandırmak için kesimlere sağladığı dayanak paketleri bilhassa iç piyasada çelik tüketimine olan talebi artırdı. Çin’in ihracat pazarlarından kısmi manada çekilmesinin, Türk çeliği için fırsat yarattığı vurgulanıyor.
►Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkanı Adnan Aslan, yılın ilk yarısında daralan çelik dalının yılın tümünde olumluya döneceğini vurguladı. Aslan dalın yüklü olarak yurtiçi talepteki artışla gelişme göstereceğini kaydetti. Aslan, “Yurtiçi tüketimin iç piyasaya yönlendirilmesini mümkün kılacak sistemlerin kurulması, ekonomimiz için hayati önem taşıyor” dedi. Aslan ayrıyeten, üretimi durdurmayan Türkiye’nin başka ülkelerin pazarlarında da etkili olmaya başladığını söyledi.
MOBİLYACI İKİNCİ YARIDA İHRACATI KATLAYACAK
►Pandemi nedeniyle mart ayında yüzde 12.70, nisanda yüzde 44.95, mayısta ise yüzde 40.47 oranında düşen mobilya ihracatı haziranda yüzde 44 arttı. Birinci yarıda dal ihracatı yüzde 5.2 düşerek 2 milyar 491 milyon dolara geriledi.
►Temmuz ve ağustos aylarında da ihracatta artış devam ediyor.
►Sektör ikinci yarıda 4 milyar dolarlık ihracat yaparak ilk yarıda çalışmadığı ayların açığını kapatmayı hedefliyor.
►İç pazarda geçen yılın ilk yarısına nazaran yüzde 30 küçülme olurken, haziranda başlayan hareketlilik temmuzda da sürüyor.
►Mobilya bölümüne yönelik yeni finansman paketine ilave olarak konut dalına yönelik kampanyalarla artan yeni konut alımları da satışlara olumlu katkı yaptı.
►Sektör bu yıl iç pazarda 60 milyar TL’lik bir büyüklüğe erişmeyi hedefliyor.
►Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Başkanı Ahmet Güleç, Globalde, “Pek çok ülkeyi arkamızda bıraktık. Fakat hala bölgesel kalıyoruz. Artık büyük pazarlara daha fazla yoğunlaşacağız. Sürdürülebilir bir muvaffakiyet sağlayarak ‘mobilya ülkesi üssü ‘unvanı almayı hedefliyoruz” dedi.
MAKİNECİ İŞBİRLİĞİNDE AB’NİN EN SÜRATLI ORTAĞI OLACAK
►Türkiye makine bölümü, yılın ilk yarısını bir önceki yılın tıpkı dönemine nazaran yüzde 13.6 düşüşle 7.6 milyar dolar ihracatla tamamladı. En büyük ihracat pazarları olan Almanya’ya ihracat kaybı yüzde 17,5, ABD’ye yüzde 15,7 oldu. Kesim yalnızca Rusya’ya olan ihracatını artırdı.
►Küresel makine kesiminin yılı yüzde 20 civarında bir daralmayla kapatabileceğine dikkat çekilirken, dal kriz öncesi sayılara lakin iki yıl sonra dönülebileceğini öngörüyor.
►Normalleşmeyle birlikte üretim ve ihracatta toparlanmanın süratli olması lakin geçmiş yıllara nazaran ölçüde ve pahada düşüşün yaşanması bekleniyor.
►Daha süratli toparlanma için AB ile güçlü işbirliğine gereksinim olduğu vurgulanırken, ikinci dalga beklentisinin yarattığı huzursuzluk nedeniyle sanayi üretimi hızlanamayan AB’nin Türkiye’ye gereksinimi olduğu belirtiliyor.
►Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, AB’de son iki ayda, ekonomide olumlu kıpırdamalar olsa da bilhassa İtalya, İspanya ve Fransa’da iyileşmenin çok yavaş ilerlediğini vurgulayarak, “AB’nin makine bölümünde yakın coğrafya ile işbirliklerinin pekiştirilmesi öngörülüyor. Bu mevzuda en güçlü tahlil ortaklarından biri biziz. Dünyanın en güçlü makine üreticilerinden Almanya’nın AB dönem başkanlığını bu yönde bir fırsat olarak değerlendirip, sektörel diplomasiyi sürdürerek olumlu sonuçlar elde edeceğiz” dedi. Karavelioğlu, vergi ötelemeleri, yeni finansman paketleri ve düşük kapasite kullanım oranıyla çalışan firmaların ayakta kalabilmesi için istihdam dayanaklarının bir mühlet daha sürdürülmesinin bölüm için önemine dikkat çekti. Karavelioğlu, devletin yerli imalatçıyı müdafaası ve alım garantisi vermesi gerektiğini de yineledi.
İÇ PAZARLA HAREKETLENEN BESINDE GÖZLER TURİZMDE
►Artan talep nedeni ile pandemiden en az etkilenen kesimlerden biri de besin dalı oldu. Lakin mesken dışı tüketim ve turizmde yaşanan kayıp, dalda büyümenin hudutlu kalmasına yol açtı. Birinci 5 ayda tarım, besin ve içecek dalı 8.15 milyar dolar ihracat yaptı.
►Turizm ve yeme içme kesimlerinin sürdürülebilirliği ve krizi atlatabilmelerinin besin ve içecek dalı için çok büyük önem taşıdığı vurgulanıyor.
►Akdeniz ihracatçı Birlikleri (AKİB) Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Başkanı Nejdat Sin de dal olarak 2020’ye uygun başladıklarını ve yeniden pandemi döneminde en az etkilenen dallardan biri olduklarını söyledi. Bu dönemde bir öteki avantajın ise Avrupa ülkeleri ve Rusya’ya besin ihracatının devam etmesi olduğuna dikkat çeken Sin, “İhracatımız temmuz ve ağustos ayında düşüşe geçse de eylül ayında olağan seyrine geçecek. Kesim olarak sene sonunda güzel bir yere ulaşmak istiyoruz” dedi.
