Lozan Barış Antlaşması, 1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923’te İsviçre’nin Lozan kentinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace‘ta imzalandı.
24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın etkilerini günümüze kadar devam etti.
İsviçre’nin Lozan kentinde 97 yıl önce imzalanan antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu belgesi kabul edildi.
HUDUTLARI BELİRLEYEN KARARLAR ALINDI
20 Kasım 1922’de Lozan’da başlayan görüşmelerde ilk olarak Osmanlı borçları, Türk-Yunan sonu, boğazlar, Musul, azınlıklar ve kapitülasyonlar üzerinde uzun görüşmeler yapıldı.
23 Nisan 1923’te tekrar başlayan görüşmeler sonunda varılan anlaşmaya nazaran, Suriye sonu 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile belirlendiği şekilde kabul edildi.
23 Nisan 1923’te yine başlayan görüşmeler sonunda varılan anlaşmaya nazaran, Suriye sonu 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile belirlendiği şekilde kabul edildi.
Irak hududunun ileride İngiltere ve TBMM ortasında yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verilirken, Yunanistan sonu, Mudanya Antlaşması’nda olduğu üzere kabul edilmiş lakin savaş tazminatı olarak Yunanistan Karaağaç’ı Türkiye’ye bırakmıştı.
Antlaşmayla Sovyet hududu, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği üzere kaldı, Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi.
Kapitülasyonlar ise Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırıldı. Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye, On İki Ada İtalyanlara, öteki adalar ise Yunanistan’a bırakıldı. Lakin 2. Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya’nın On İki Ada’dan çekilmesiyle buralar Yunanistan’a bırakıldı.
Lozan’da üzerinde en çok durulan başlıklardan biri olan Boğazlar konusu da 20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Kontratı ile tahlile kavuşturuldu.
Türkiye’nin Lozan Antlaşması onay metni ve Mustafa Kemal Atatürk'ün 1923 tarihli mührü, ilk sefer Paris'teki Ordu Müzesi'nde sergilendiHÂKIM VE BAĞIMSIZ TÜRK DEVLETİ İÇİN BÜYÜK ADIMLAR ATILDI
Lozan Antlaşması uyarınca Türk Devleti’nin hudutları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların tahsilinin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı.
Fener Rum Patrikhanesi’nin yabancı kiliselerle ilişki kurmaması kaidesiyle Türkiye’de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırılmış, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilmişti.
Anlaşmayla İstanbul’daki Rumlar hariç başka yerlerdeki Rumların Yunanistan’a, Batı Trakya hariç öbür illerdeki Türklerin ise Türkiye’ye gönderilmesi suretiyle iki ülke ortasında nüfus mübadelesine karar verildi.
Milli Gayret hareketi, bağımsızlık için uğraşan öbür dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun müddetli barış antlaşmalarından biri olarak tesirini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.
ANTLAŞMA’NIN YAPILDIĞI OTEL
Dünyaca ünlü saat markaları ve çikolatalarıyla ünlü İsviçre, pek çok tarihi diplomatik görüşmelere konut sahipliği yapan, arabulucu ülke olarak da biliniyor.
Türkiye’nin hudutlarının çizildiği Lozan Barış Antlaşması’nın imzalandığı Beau Rivage Palace Oteli ortadan geçen yıllar içerisinde pek çok önemli memleketler arası görüşmelere konut sahipliği yapmaya devam etti.
Otel, İran nükleer müzakereleri ve en son 2016 Ekim ayında Suriye bahisli toplantı üzere birçok diplomatik görüşmeye şahit oldu.
EN UZUN PERIYODIK BARIŞ ANTLAŞMALARINDAN BİRİ
I. TBMM tarafından imzalanan, II. TBMM tarafından onaylanan antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve Misak-ı Milli, itilaf devletleri tarafından resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması geçersiz hale geldi.
Türkiye, savaş tazminatı ödemekten kurtuldu, ülke hudutları Irak hududu hariç belirli oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı sona erdi.
Milli Uğraş hareketi, bağımsızlık için uğraşan başka dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun müddetli barış antlaşmalarından biri olarak tesirini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.
