TOBB Muş Kadın Girişimciler Şurası Başkanı Fatma Abeş, kendini “bildiğim tek iş ticaret” diyerek tanımlıyor. İşten ayrıldıktan 3 saat sonra kendi işini kuran Abeş, girişimcilik serüvenini şöyle anlattı: “Tekstil dalındayım. Ben kendi işime, işten çıkarılınca başladım. Gelinlik satışı yapıyorduk. Patronum beni işten çıkardı, zira ben uygun bir pazarlamacıydım. Maaşım yüksekti ve yüzde üzerinden komite alıyordum. Patronum ‘niye onun üzere çalışmıyorsunuz’ diye, öteki çalışanları zorlardı. Zaman zaman da, “Burada yalnızca çantanız var, ben istediğim zaman gidersiniz” derdi. O denli de oldu. Kovuldum. Lakin 3 saat içinde yan tarafta bir dükkanı tuttum. Babam müdahale etti. ‘Bu kadar yakın iki dükkan olmaz’ dedi. Tekrar de yılmadım. İki bileziğim vardı. İkisini sattım. İddialıydım ve sonuçta bir yıl içinde 3 işletmem oldu. Beni kovan patronumla da ilişkilerim devam etti. Sorun yaşamadık. Benim bildiğim tek iş ticaret. Bütün ailem esnaf. Ben ailemle çalışmayı istemediğim için kendi yolumu çizmek istedim. O yüzden gelinlikçinin yanında işe girdim ve kendi işimi kurdum.”
10’DAN FAZLA BAYAN KENDİ İŞİNİ KURDU
Abeş, TOBB Kadın Girişimciler Kurulu’yla tanışmasının ise 2014 yılına dayandığını belirtti. Abeş, şuranın girişimlerini de şöyle aktardı: “Böyle bir heyet oluşacak, içinde olmanızı istiyorum’ dediler. 2014’te girdiğim ilk seçimi kaybettim. Sonrasında iki defa başkan seçildim. İstihdam ana gayem. Örneğin Şekerli Eller girişiminde çalıştık. Burada 5 kadını birbirinden sorumlu tutarak, nikah şekerlerini paketleme işi yaptık. Kadınları birbirine bağladık. Bir kız öğrenciye burs verme koşulu vardı yalnızca. Atölyelerimiz de bizi destekledi. Dükkanlarımız hammadde konusunda destek oldu. Kalkınmada Kadın Emeği Derneği olarak vazife yaptık ve Ticaret ve Sanayi Odamız kapsamında çalıştık. İtalya’ya örnek girişim olarak gittik.
Sonrasında Çelik Kanatlar Girişimimiz başladı. Tekstil ortamında atölyeler günübirlik elemandan çok şikayetçiydi. 6 aylık eğitimlerle, kişileri istihdama hazır hale getirdik. 300’e yakın kimseyi istihdama hazır şekilde, mütehassıs işçi olarak yetiştirdik. Tekstilin ara kesimlerine yetiştirebilecek her türlü elemanı yetiştirdik. Bu sayede 10’un üzerinde kadın da kendi işini kurdu. Bu arada odada seçimleri kazandım. İstihdama Geçişte Kadın Harekatı’yla devam ettik. Burada SODES’in de desteğini aldık. Tekrar kollara ara eleman yetiştirdik. Besin bölümünde çalıştık.”
GÜNDEM PANDEMİ
Muş’ta kaz çiftlikleri kurduklarını söyleyen Abeş, “Kümes hayvanlarıyla ilgili çalışmak istiyorduk. Hala devam ediyorlar. Bundan sonrası ise pandemiyle ilgili bir hazırlığımız var. Salgına karşı herkesin kendi maskesini, dezenfektanını üretmesini istiyoruz. Dezenfektan prodüksiyonu çok sıkıntı değil. Atölyelerimiz var. Kadınlar burada eğitim alacaklar. Esasen daha önce maske ve galoş yapmıştık. Hammaddelerimiz var. Daha sonrasında ambalajlayacak ortamı da sağlayacağız. Fakat önceliğimiz satış değil. Birinci aşamada bin kadına ulaşacağız. Maskeleri de kendileri dikecek. Hammaddeleri biz vereceğiz. Aslında her aile 100 maske kullanıyor, bunu bu yolla temin edebiliriz. Önce bunları üretmeyi sağlamak istiyoruz. Binaların gereksinimi olan ekipmanları temin etmek ve kişilerin gereksinimlerine dokunmak istiyoruz” dedi.
TOBB MUŞ BAYAN TEŞEBBÜSÇÜLER KONSEYI ÜYELERİ ANLATTI: NASIL TEŞEBBÜSÇÜ OLDULAR?
Züleyha Sarıçayır Dirlik:
Muş merkezde oturuyorum. Aslen Muşluyum. Ticaret ve siyasetle uğraşıyorum. Gelinlik ve kuaför işletmelerim var. Aslında işlere Bulanık’ta başladım. Dikiş nakış eğitimi aldığım için, arkadaşların tavsiyesiyle gelinlik işine girdim. 2010 yılında da Muş’a taşındık. Artık burada hizmet sunmaya çalışıyoruz. Kuaför de zincirleme bir bölüm olduğu için, o da arz ve talep üzerine gelişti. Gelinlik tarafında 3 kişi çalışıyoruz, kuaför tarafında da 2 kişi çalışıyor. Müşterinin talebine nazaran İzmir, Diyarbakır üzere illerden gelinlikleri getirtiyoruz, tadilatlarını biz yapıyoruz.
Halide Budak:
Muş’ta sigorta acenteliği yapıyorum. Bu yıl 15. yılım. Bu dala arkadaş önerisiyle başladım. Baktım, araştırdım ve bana müsait olduğuna karar kıldım. Şu anda da 3 çalışanım var. İşlerimi tek başıma yürütüyorum. Başladığımda dalda tek kadın girişimciydim, hali hazırda da kolda tekim.
Sibel Kesik:
Tekstil dalındayım. Tekstile nasıl başladım, çocuk yaşta başladım. 12-13 yaşlarında kendi konutumda dikiş dikiyordum. Onu bir adım daha ileri götürerek kalfalık, ustalık derken, tekstil atölyelerinde 7.5 aylık dönemlerde 25-30 kişilik ekipler yetiştirmeye başladım. 6-7 yıl eğitmenlikle geçti. Halk eğitime bağlı da çalıştım. Bine yakın kimseyi yetiştirdim. Kimi zaman kümeler 80 insana kadar çıktı. Usta öğreticilikten sonra ise, 13 kişilik bir ekiple kendi atölyemi kurdum. TOBB Kadın Girişimciler Kurulu’nun bütün programlarını da ben yönettim. İşimi çok seviyorum. 30’a yakın kadını usta öğretici yaptım.
TOPLUMSAL YARDIMLAŞMADAN ALDIĞI DESTEKLE İŞİNİ KURDU
Şükran Bingöl:
Konut tekstili ve perde üzerine çalışıyoruz. Atölyemiz var. 2000 yılında işyerimi açtım. Eşimden ayrılmaya karar verdiğim gün, işyerimi de açmaya karar vermiştim. Öncesinde Halk Eğitim’e gidiyordum, konutta dikiyordum. Toplumsal yardımlaşmadan aldığım destekle işimi kurdum. Sonrasında ise Kalkınma Ajansı ve KOSGEB’ten destek aldım. Borç aldım, borç ödedim. Bir kadın işletmeci olarak, bu işi ilk yapanlardanım. 7 çalışanım var. Perdecilik işi çok zordur. Dağınık bir iştir. 3 çocuğum var. Onlar da mühendis, bankacı ve hoca oldu.
ELİNE TORNAVİDA ALIP MAKİNE TAMİR EDİYOR
Pervin Aydemir:
Bir beyaz eşya markasının servisiyiz. Aslında bu işlere kardeşimle başladım. O sonra kesim değiştirince iş bana kaldı. Birinci başta bir kadının teknik servis olmasına biraz reaksiyon vardı. Şaşkınlıkla karşılıyorlardı, ‘erkek işi’ diye bakıyorlardı. Ancak saf zamanla bunları yendik. Şu anda yöneticiyim. 21 çalışanım var. Elime tornovida alıp tamirata giriştiğim de oluyor. Velev istemez işi öğreniyoruz. Biz 5 kardeşiz. Ancak sair kardeşlerim hoca, avukat, hemşire üzere öbür kollarda.
Soldan sağa: Şükran Bingöl, Züleyha Sarıçayır Dirlik, Fatma Abeş, Halide Budak, Pervin Aydemir, Sibel Kesik
