Göğüs Cerrahisi Eksperi Prof. Dr. Burçin Çelik, çocuklarda doğumsal göğüs duvarı deformitelerinde en sık “pektus ekskavatum (kunduracı göğsü)” ve “pektus karinatuma (güvercin göğsü)” rastlandığını, erken yaşlarda yapılan cerrahi müdahale ile bunların başarılı bir şekilde tedavi edilebildiğini söyledi.
Medicana Samsun Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümünden Prof. Dr. Burçin Çelik, doğumsal göğüs duvarı deformiteleri ve tedavisi konusunda bilgi verdi. Çelik, “Kunduracı göğsü deformitesi, sternum (iman tahtası) ve alt kostal kıkırdakların değişken kademelerde depresyonu olarak tanımlanır ve doğumsal göğüs duvarı deformiteleri içinde en sık görülenidir. Halk arasında ’kunduracı göğsü’ yahut ’çökük göğüs’ olarak da bilinir. Deformite hayatın ilk aylarından itibaren klinik olarak tespit edilebilir ve canlı doğumlarda 1/400 nispetinde görülür. Erkeklerde 4 kat daha sıktır. Kunduracı göğsü tüm göğüs duvarı deformitelerinin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturur ve ailesel vakalar bildirilmiş olsa da genellikle sporadiktir. Sıklıkla doğumda yahut hayatın ilk bir yılında ortaya çıkar, 8-9 yaşlarında deformite daha stabil hale gelir” dedi.
Prof. Dr. Burçin Çelik, şöyle devam etti:
“Semptomlar deformitenin kademesi ile ilgilidir. Hafif çöküntülerde hiçbir semptom görülmeyebilirken orta ve şiddetli deformitelerde eforla gelen göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı, hareket kısıtlılığı sık görülen semptomlardır. Bu hastalarda kalp kapağı bozuklukları yahut ritim bozuklukları olabilir. Ameliyat deformitenin ortopedik, postu¨ral, kozmetik, kardiyorespiratuvar, fizyolojik etkileri göz önüne alınarak var olan deformiteyi düzeltmek ve bu deformitenin progresyonunu önlemek hedefi ile yapılmaktadır. Kunduracı göğsünde görülen konkav göğüs, prominant abdomen, öne sahih yay halini almış omuzlar, ileri akıllıca çıkmış boyun; postu¨ral egzersiz, korse, birtakım fiksatif metotlara yanıt vermezken, erken çocukluk döneminde yapılan cerrahi teşebbüslere son nokta düzgün karşılık vermektedir. Ameliyatın zamanlaması önemlidir. Omurga eğriliği ve duruş bozuklukları ortaya çıkmadan, erken yaşlarda yapılması mütenasip gözükmektedir. Yaş arttıkça münhasıran ergenlikten sonra yapılan ameliyatlarda muvaffakiyet bahtı düşer. Pektus ekskavatum deformitesi için cerrahi tedavi kararı, deformitenin aşamasına ve deformitenin hasta üzerinde oluşturduğu psikososyal tesirin ciddiyetine nazaran verilir. Fonksiyonel bozukluğu olan olgular 5-6 yaş civarında ameliyat edilirler. Fonksiyonel bozukluğu olmayan hastalar 11-14 yaş civarında ameliyat edilir. Ameliyatın hedefi akciğer ve kalp üzerindeki baskıyı kaldırmak, göğüs kafesinin gelişimine imkan sağlamak ve ruhsal iyileştirme sağlamaktır.”
Saklı ameliyat konusunda bilgi veren Çelik, “On yıl öncesine kadar pektus ekskavatumda ameliyatlar açık yöntemlerle yapılırken son 10 yılda artık minimal invaziv yöntemler (kapalı ameliyat-Nuss ameliyatı) tercih edilmektedir. Bu ameliyat daha az kesi ile yapılan, hastaya daha az süreç gerektiren, süreç mühleti daha kısa olan, ameliyat sonrası toparlanmanın daha çabuk olduğu, uzun dönem sonuçların nispeten yüz güldürücü olduğu bir ameliyattır. İman tahtası arkasına yerleştirilen bir çelik barla destekleyerek kaburga ve kıkırdakların kesilmesinin ya da bölünmesi sürecinin yapılmasına gerek kalmadan öne sahih kaldırılmaktadır. Hastalar genellikle 3-4 gün içerisinde taburcu olurlar ve olağan hayatlarına 15-20 gün içerisinde dönerler. 1 aydan sonra hafif sportif hareketlere müsaade verilirken 3 aydan sonra olağan sportif aktivitelere (koşu, yüzme, teniz) müsaade verilmektedir. 6 ayda bir denetimleri yapılan hastadan pektus barı 3 yıl sonra kısa bir ameliyat ile çıkarılır” diye konuştu.
Güvercin göğsü deformitesi
Güvercin göğsü deformitesine değinen Prof. Dr. Burçin Çelik, “Güvercin göğsü deformitesi, en çok görülen 2. göğüs duvarı deformitesidir. Pektus karinatum, sternumun öne yanlışsız çıkıklığının eşlik ettiği, genellikle 3-7’nci kaburgaların belirginleşmesiyle sonuçlanan, kıkırdakların kaburgalara nazaran ölçüsüz büyümesi nedeniyle ortaya çıkar. Kunduracı göğsü deformitesinden daha az sıklıktadır ve erkeklerde daha yaygın görülmektedir. Hastaların birçoklarında şikayet görülmez. Doğumda hiçbir bulgu saptanmayabileceği üzere bazen hafif deformite bulgusu görülebilir. Deformite genellikle daha ileri yaşlarda (11-15 yaş) ortaya çıkar. Zira bu dönemde büyüme hızlanmış ve kaburgaların kıkırdak kısımlarının büyümesi artmıştır. Çoğunlukla annelerin fark etmesi ile hasta doktora başvurur. Deformite tespit edilen okul çağındaki çocuklarda ruhsal, kozmetik ve fizyolojik sorunlar görülür. Çocuklar deformiteden dolayı kendine inançsız ve içe kapanıktır, omuzlarını düşürerek ve öne yanlışsız eğilerek yürür ve otururlar. En önemlisi bu dönemde çocuk kendini öteki arkadaşlarından soyutlayabilir. Vücut eğitimi derslerine katılmak istemeyebilir. Arkadaşlarının yanında giyinmek istemedikleri ve vücut manzaralarından utandıkları için havuza ve denize gitmek istemeyebilirler. Pektus karinatumda cerrahi tedavi yüz güldürücüdür ve cerrahi tedavide günümüzde artık minimal invazif yöntemler tercih edilmektedir. Cerrahi sonrası şikayetler ortadan kalkmakta hasta memnuniyeti çok yüksek olmaktadır” formunda konuştu.
Çelik şu bilgileri verdi: “Pektus karinatum deformitesinde açık cerrahi yöntemler günümüze kadar nispeten sık uygulanmaktaydı. Bu ameliyatta kaburgaların kıkırdak kısımlarının çıkarılması, göğüs kemiğinin kısmen çıkarılması ya da kesilmesi gerekmektedir. Ayrıyeten temel hedefi estetik olan bu ameliyatta önde geniş bir ameliyat izi göze çarpmaktadır. Bu olumsuzluklarından dolayı daha az invaziv olan yöntemler bulmak için çeşitli arayışlar içine girilmiştir. Son yıllarda pektus karinatum onarımında Nuss prosedürünün modifiye bir formu olan minimal invaziv pektus karinatum onarımı Tabip Abramson tarafından tanımlanmıştır ve ülkemizde birçok merkez tarafından uygulanmaya başlanmıştır. Bu teknikte göğüs boşluğuna girilmez. Nuss tekniğine emsal, lakin farklı kimi özellikler taşıyan nikel-çelik alaşımı metal bar, tutarlı şekil verildikten sonra, sternum önünden cilt altında oluşturulan tünelden geçirilir ve çıkıntının en besbelli olduğu seviyede sternum üzerine basınç uygulayacak şekilde her iki yanda kaburgalara çelik teller ile tespit edilmiş olan sabitleyicilere vidalanır. İki ila dört yıl kadar noktasında tutulan bu bar ve sabitleyicileri belirlenen müddet ahir genel anestezi altında çıkartılır.”
Ameliyat sonrası dönem
Ameliyat sonrası dönemde en önemli sorunun ağrı olduğunu anlatan Göğüs Cerrahisi Bilirkişisi Prof. Dr. Burçin Çelik, açıklamasını şöyle tamamladı: “Hastalar erken dönemde ayağa kaldırılır ve faal bir ağrı tedavisi ile 3-4 günde taburcu olurlar. Hastalara 2-3 hafta müddetle konutta istirahat önerilir, daha sonra okula yahut işe dönebilirler. Birinci 1 ayda pektus barının dönme riski nedeniyle yan yatmaktan kaçınmalarını, ilk 3 ayda ise etkin spordan uzak durmaları önerilir. Ameliyat sonrası görülebilecek en önemli komplikasyonlar yara enfeksiyonu ve alerji sayılabilir. Ameliyatta kullanılan bar nikel-çelik alaşımı olup nikel alerjisi hikayesi olan olgularda kullanılmamalıdır. Bu olgularda titanyum barlar tercih edilebilir.”
