Türkiye İstatistik Kurumu’nun Hanehalkı bütçe araştırmasının 2019 yılı sonuçlarına nazaran; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek behresi yüzde 24,1 ile konut ve kira harcamaları alırken, 2. sırayı yüzde 20,8 ile besin ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 16,5 ile ulaştırma harcamaları aldı.
Yekun tüketim harcamalarında en düşük behresi alan harcama tipleri ise yüzde 2,2 ile sağlık, yüzde 2,5 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 3,1 ile parti ve kültür harcamaları oldu.
Eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2 465 lira oldu
Hanelerin tüketim harcamalarını karşılaştırılabilir hale getirmek gayesiyle hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak elde edilen eşdeğer fert başına tüketim harcaması kullanılıyor.
Eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2018 yılında 2,181 lira iken 2019 yılında 2,465 lira olarak kestirim edildi.
Yekun harcamalardaki hakkı en fazla artan küme azık ve alkolsüz içecekler oldu
Araştırma sonuçlarına nazaran, azık ve alkolsüz içeceklerin hissesi bir önceki yıla nazaran 0,5 puanlık artışla yüzde 20,3’ten yüzde 20,8’e yükseldi. Alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının üleşi yüzde 4,0’dan yüzde 4,3’e, giysi ve ayakkabı harcamalarının behresi yüzde 4,8’den yüzde 5,0’a, konut ve kira harcamalarının hakkı yüzde 23,7’den yüzde 24,1’e, cümbüş ve kültür harcamalarının hissesi yüzde 2,9’dan yüzde 3,1’e, eğitim hizmetlerinin behresi yüzde 2,3’ten yüzde 2,5’e ve çeşitli mal ve hizmetlerin hakkı ise yüzde 4,9’dan yüzde 5,1’e yükseldi.
Gayri taraftan, mobilya ve konut eşyaları harcamalarının hissesi yüzde 6,5’ten yüzde 6,4’e, ulaştırma harcamalarının üleşi ise bir önceki yıla nazaran 1,8 puanlık düşüşle yüzde 18,3’ten yüzde 16,5’e geriledi. Ayrıyeten haberleşme harcamalarının üleşi yüzde 3,8’den yüzde 3,6’ya düştü.
Sağlık harcamalarının hakkı yüzde 2,2 ve lokanta ve otel harcamalarının üleşi yüzde 6,5 ile 2019 yılında değişmeyerek tıpkı kaldı.
Besin harcaması içerisinde en fazla üleşi et, balık ve deniz eserleri aldı
Azık ve alkolsüz içeceklere yapılan harcamalarda en büyük üleşi yüzde 19,4 ile et, balık ve deniz eserleri alırken, bunu yüzde 17,8 ile ekmek ve tahıllar, yüzde 16,6 ile sebzeler, yüzde 13,9 ile süt, peynir ve yumurta izledi. En düşük hakka sahip harcama kümeleri ise, yüzde 2,3 ile gayrı azık eserleri, yüzde 3,2 ile kahve, çay ve kakao, yüzde 3,8 ile alkolsüz içecekler olarak sıralandı.
Düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere nazaran besine iki kat daha fazla hisse ayırdı
Gelire nazaran sıralı yüzde 20’lik kümeler itibarıyla tüketim harcamalarının 2019 yılındaki dağılımına bakıldığında; en düşük gelir kümesi olan 1. yüzde 20’lik kümede taraf alan hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 31,2, azık ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 30,7, ulaştırma harcamalarına yüzde 9,0 ve mobilya ve konut eşyası harcamalarına yüzde 5,3 hak ayırdı.
En yüksek gelir kümesi olan beşinci yüzde 20’lik kümede mekan alan hanehalkları ise, konut ve kira harcamalarına yüzde 20,1, ulaştırma harcamalarına yüzde 20,0, besin ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 15,3 ve lokanta ve otel harcamalarına yüzde 8,1 hisse ayırdı.
Temel gelir kaynağına nazaran harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, fiyat, yevmiye geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına yüzde 22,4, azık ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 19,0 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 17,7 behre ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına yüzde 20,4, azık ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 19,8 ve ulaştırma harcamalarına ise yüzde 19,2 hisse ayırdı
