Bursa Ovası’ndaki Su Krizi ve Yer Altı Barajı Çalışmaları

Bursa Ovası’nın tarımsal sulama ve içme suyu ihtiyacını karşılayan barajlardaki ortalama doluluk oranı, son dönemlerde %14’e kadar düştü. Kentte, özellikle sonbahar aylarında beklenen yağışların gelmemesi, barajlardaki su seviyelerini ciddi şekilde etkiledi. İçme suyu ihtiyacını karşılayan Nilüfer Barajı tamamen kururken, diğer içme suyu kaynağı olan Doğancı Barajı ve Bursa Ovası’nın büyük bir bölümünün tarımsal sulama ihtiyacını karşılayan Gölbaşı Barajı’nda da su seviyeleri kritik düzeylere geriledi.

Kış mevsimine girerken, Bursa’daki tüm barajların doluluk oranlarının ortalama %14 olduğu belirlendi. Küresel iklim değişikliği, tarımsal sulama, sanayi ve buharlaşma gibi faktörlerin bir araya gelmesi, su azlığı ve kuraklığı beraberinde getiriyor. Bu durumu ele almak üzere Bursa Teknik Üniversitesi’nden (BTÜ) akademisyenler, yer altı barajları üzerine kapsamlı bir çalışma başlattı.

Çalışmanın yürütücüsü olan BTÜ Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Egemen Aras, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye genelinde ve özellikle Bursa’da yaşanan kuraklık sorununa dikkat çekti. Yer altı barajlarının su tutma kapasitesinin sınırlı olduğunu ancak bazı avantajlar sunduğunu ifade eden Aras, Türkiye’de bu tür çalışmaların örneklerinin çoğalmaya başladığını belirtti.

Aras, “Kentte farklı noktalara inşa edilmesi planlanan yer altı barajları, buharlaşmayı ve su kirliliğini azaltmada etkili olabilir. Depolanacak sular, sanayi, tarımsal sulama ve içme suyu olarak kullanılabilecektir,” dedi. “Su yılı” olarak adlandırılan 1 Ekim-30 Eylül tarihlerinde beklenen yağışların Bursa’ya düşmemesi nedeniyle barajlarda su azlığı yaşandığını dile getiren Aras, bu durumu şöyle açıkladı:

• Nilüfer Barajı’nın su seviyesi %0’a geriledi.
• Diğer barajlarda da su seviyeleri kritik bir aşamaya ulaştı.
• Barajlarımızdaki suların yaklaşık %70’i tarımsal sulamaya, %10’u organize sanayiye, %20’si ise evsel kullanıma ayrılmaktadır.

Aras, tarımsal sulamalarda bilinçsiz kullanım ile evlerde su tasarrufunun yetersiz olmasının bu durumu daha da kötüleştirdiğini vurguladı. “Su kaynaklarımızın en büyük kaynağı yağışlardır. Ancak iklim değişikliği ve küresel ısınma nedeniyle yağış miktarları azalmaktadır. Bu nedenle bu duruma yönelik önlemler almak zorundayız,” dedi.

Yer altı barajlarının buharlaşmayı azaltarak su kaybını en aza indirebileceğini ve yer altı su tabakasını besleyerek ekosisteme fayda sağlayabileceğini belirten Aras, bu yaklaşımın su azlığına karşı alternatif veya tamamlayıcı bir çözüm olarak değerlendirilebileceğini vurguladı.

Karacabey ilçesindeki Akçasusurluk ve Ekmekçi, İznik ilçesindeki Sansarak, İnegöl ilçesindeki Gündüzlü ve Kozluca, ayrıca Madenköy’de içme suyu amacıyla yer altı barajları inşa edilmesi planlanıyor. Aras, “Altı noktada yapılacak yer altı barajları, tarımsal sulamaya büyük katkı sağlayabilir. Yer üstü barajlarına göre yer altı barajlarının maliyeti oldukça düşüktür. Ayrıca, yer altında inşa edildikleri için istimlak sorunları da yaşanmaz. Şehir dışındaki, kirlenmenin az olduğu bölgelerde yapılarak hem içme suyu hem de tarımsal sulama amacıyla kullanılabilir,” diye konuştu.

Kaynak: AA / Semih Şahin – Güncel