Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, halka, kendisine 2036’ya kadar başkan olma yolunu açacak anayasa değişikliği için oy verme çağrısında bulundu.
Putin, 1 Temmuz’da sona erecek oylamayla ilgili ulusa seslendi.
Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınına yönelik tedbirler kapsamında oylama sürecinin 25 Haziran’da başlatıldığını hatırlatan Putin, bu adımın vatandaşların sıhhatini müdafaa maksadıyla atıldığını söyledi.
“Yenilenen anayasa metni ve teklif edilen tüm değişiklikler, halkın onaylamasıyla yürürlüğe girecek.” anımsatmasında bulunan Putin, halka oylamaya katılma daveti yaptı.
Oylama salgının gölgesinde yapılıyor
Günlük COVID-19 yeni vaka sayısının hala 6 binin üzerinde olduğu Rusya’da, salgının gölgesinde sandık başına gidiliyor.
Merkez Seçim Encümeninden açıklanan datalara nazaran, yaklaşık 110 milyon 500 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu ülkede,, seçime katılım yüzde 45,7 seviyesinde devam ediyor. Şimdiye kadar 49 milyon 600 binden fazla kişi oy kullandı.
Yalnızca başşehir Moskova ve Nijgorod ortamlarında yapılmasına müsaade verilen elektronik oylamaya iştirak nispetinin ise yüzde 90 civarında gerçekleştiği belirtildi.
Rusya Kamuoyu Araştırmaları Merkezinin yaptığı sandık çıkış anketine nazaran ise vatandaşların yüzde 76’sı anayasa değişikliklerini onaylarken, yüzde 24’ü düzenlemeye karşı çıkıyor.
Oylama, ihlaller nedeniyle eleştiriliyor
Anayasa düzenlemesini kapsayan referandumun Rus muhalifler tarafından eleştirilmesi de dikkati çekiyor.
Oylamadaki birtakım ihlalleri ortaya çıkaran ve referandumun “göstermelik” olduğunu öne süren muhalif bölümler, oyların sokaklara, parklardaki banklara ve otomobillerin bagajlarına kurulan sandıklarda kullanıldığına ilişkin görseller paylaşıyor.
Bazı vatandaşların referandumda farklı yollarla birkaç defa oy kullanabildikleri cihetindeki argümanlar da sık sık gündeme geliyor.
Son olarak İsrail’de yaşayan bir Rus vatandaşının hem online hem büyükelçilik hem de konsoloslukta oy verdiği ortaya çıkmıştı.
Rus yetkililer, 2 kere oy kullandığını açıklayan Rus blogger Denis Pavlov’a idari ceza uygulanacağını duyurdu.
Geçen hafta, muhalif televizyon kanalı Dojd’un muhabiri Pavel Lobkov da hem internet üzerinden hem de sandık başında oy kullandığını açıklamıştı. Bunun üzerine Lobkov’un sandıktaki oyu iptal edilmiş, elektronik oyu ise tasdikli sayılmıştı.
Kamu kurumlarında çalışanlara da referanduma katılmaları konusunda ağırlık uygulandığı tabir ediliyor.
Putin’e tekrar başkanlık sağlayacak düzenlemeye karşı çıkılıyor
Putin’in ilki 2012’de başlayan ve 2024’te sona erecek iki devirlik hizmet vadesini sıfırlayan maddenin anayasa değişikliği tasarısına dahil edilmesi de yansılara yol açmaya devam ediyor.
Bu unsura nazaran, 20 yıldır iktidarda bulunan Putin, geçen iki devir hizmet vadesini sıfırlayan tasarıyla anayasa gereği üçüncü periyot yasağına karşın tekrar devlet başkanı adayı olabilecek. Bu değişiklikle Putin’in 2036’ya kadar devlet başkanı olarak kalabilmesinin yolu açılacak.
Muhalefet, oylamanın yasal dayanağının bulunmadığını belirterek, laf konusu değişikliklerin 67 yaşındaki Putin’e ömür boyu başkanlık yolunun açılması için yapıldığını savunuyor.
Oylamaya itiraz eden muhalifler, anayasa değişikliğine karşı şovları yaygınlaştırma davetinde bulundu.
Rusya’daki farklı milletlere yönelik tartışma yaratan değişiklikler
Düzenleme kapsamında mekan alan “Devletin resmi lisanı, Rusya’nın kurucu ögesi Rus halkının lisanı olan Rusça’dır” sözü de ülkedeki Türk ve öteki milletler arasında tartışmalara yol açtı.
“Ülkenin kuruluşunda yalnızca Rus milletinin konum aldığı” formundaki düzenlemeyle başka milletlere mensup halkların ülkenin kuruluşunda “yok hükmünde” sayıldığı belirtildi.
Putin’in, 3 Ağustos 2018’de imzaladığı, Rusya Federasyonu’ndaki öbür milletlerin eğitim lisanını Rusça olarak belirleyen yasanın, bu referandumla yapılacak değişikliklerle daha da sağlamlaştırılacağı değerlendirmeleri yapılıyor.
Lokal lisanlarda eğitim yasası, federasyondaki öteki milletlerin ana lisanlarını eğitimde seçmeli hale getirmiş ve Rusça haricindeki resmi lisanları mecburî eğitim lisanı olmaktan çıkarmıştı.
Rusçanın, “devletin kurucu halkının lisanı olarak” tanımlanması ile öteki ana lisanlarda eğitimin zamanla külliyen kaldırılabileceği kaygılarına yol açıyor.
Düzenlemede Kırım’ın ilhakı “sağlamlaştırılıyor”
Anayasa değişiklikleri arasında Kırım’ın ilhakını sağlamlaştıran husus de nokta alıyor.
Düzenlemede nokta alan “Rusya Federasyonu’nun topraklarının yabancılaştırılmasını amaçlayan fiillere ve bu çeşit fiillere davet yapılmasına müsaade verilemez.” hususuyla, Kırım’ın yasa dışı ilhakı cephesindeki tenkitlerin ortadan kaldırılmasının hedeflendiği belirtiliyor.
Düzenleme ile Rusya’nın birleşik kesimlerinin konumunda, bakanlar şurası üyelerinin ve farklı seviyelerde devlet yetkililerinin statüsünde, başkaca parlamentonun yetkilerinde kimi değişiklikler öngörülüyor.
Devlet başkanının birtakım yetkilerinin sair kurumlar arasında paylaştırılacağı düzenlemeye nazaran son onay makamının devlet başkanı olmaya devam etmesi, Putin’in otoritesinin tekrar kurumlar üzerinde olacağı biçiminde bedellendiriliyor.
Kaynak: AA
