D vitamini yağda çözünebilen ve vücutta depolanabilen sterol öbeğinden bir vitamindir. D vitamininin en değerli kaynağı güneş ışınlarıdır. Beslenme ile birlikte bitkisel ve hayvansal besinlerden da az ölçüde sağlanabilir. Kemik kas eklem fonksiyonlarında hudut sisteminin çalışmasında bağışıklık sisteminin kuvvetli olmasında D vitamini çok kıymetli role sahiptir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
D vitamini eksikliği en sık yorgunluk, halsizlik, tüm vücutta genel ağrı, kemik ağrıları, eklemlerde ağrı, depresif ruh durumu, bağışıklık sisteminde zayıflamaya bağlı enfeksiyonlara hassaslıkta artma, sık enfeksiyon geçirme, sarkopeni olarak isimlendirdiğimiz kas kütlesinde azalma ve yaşlı şahıslarda yatağa bağımlılığa kadar giden daha önemli tablolarla kendini gösterebilir. Tekrar osteoporoz ve düşme, kırıklara neden olabilir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?
- Açık tenliler
- Saklı ortamda çalışan şahıslar
- Yaşlı bireyler
- Beslenme bozukluğu olanlar
- Güneş ışığından korunmak için yüksek faktörlü güneş esirgeyici krem kullananlar
- Saklı giysiler giyenler
- Gebe ve emziren kadınlar
- Böbrek marazı olanlar
- Karaciğer marazı olanlar
GÜNLÜK D VİTAMİNİ GEREKSINIMI NE KADAR?
Günlük D vitamini gereksinimi yasa ve şahsa nazaran değişir. Bu nedenle günlük takviye kesinlikle hekim teklifiyle ve hekim denetiminde olmalı. Yeniden D vitamini alırken günlük kalsiyum alımının da optimal seviyede olması gerekir. D vitamini kesinlikle hekim denetiminde kullanılmalı.
D VİTAMİNİ İÇEREN BESİNLER NELER?
D vitamini balık bilhassa ton balığı, süt, yumurta, tahıllı azıklar ve mantarda bulunur. Yeniden peynir, tereyağı, yoğurt, kefir D vitamini içeren besinlerdir. Beslenme yoluyla alınan D vitamini karaciğer ve böbreklerde canlı hale getirilir ve tesirini canlı formuyla gösterir.
D VİTAMİNİNİN ZIYADESI ZARARLI MI?
Uygunsuz ve ziyade ölçüde tasarruf vücutta D vitamininin depolanmasına ve D vitamini intoksikasyonuna yol acar. Bilhassa yağlı dokuda biriken D vitamininin vücuttan atılması da zordur. Mahsusen suda çözünmediğinden zehirlenme riski yüksektir. D vitamini zehirlemesi bağırsaktan kalsiyum emilimini arttırarak kan kalsiyum seviyesinin yükselmesine neden olur. Bunun sonucunda halsizlik, mide bulantısı, kusma, sersemlik, anksiyete, kabızlık üzere belirtiler ortaya çıkabilir. Bilinç değişiklikleri de tabloya eklenebilir.
D VİTAMİNİ NASIL DEPOLANIR?
Güneş ışınlarından en ziyade yarar gördüğümüz saatler saat 11.00 ila 15.00 arasındaki zaman dilimidir. Bu saatlerde her 2 kolun çıplak ve güneşten müdafaa kremi sürmeden 15- 20 dakika güneşlendirmek kıymetlidir. Şayet güneşlenme vadesi daha uzayacaksa zararlı tesirlerden korunmak için gözetici faktörlü krem kullanmak gerekir. Pencere, cam gerisinde güneşlenmek güneşin ciltte D vitamini üretimini pürüzler.
ÇOCUKLARDA D VİTAMİNİ ALIMI NASIL OLMALI?
Evlat Sıhhati ve Illetleri Eksperi Dr. Endi Romano bebeklerde ve çocuklarda D vitaminin nasıl alınması gerektiğini anlattı.
- Çocuklarda ve bebeklerde D vitaminini sabah saatlerinde tüketilebilir. Güneşle temas yaz aylarında çok kıymetli. Güneş gözetici eserler vücudumuza D vitamini girilmesini engellediği için en azından 15-20 dakika kadar kollayıcı krem sürmeden D vitamini alınmalıdır.
- Çocuklarda D vitamini tasarrufu yeni doğan devrinden itibaren başlaması gerekiyor. Geçmişte sağlık ocakları tarafından yeni doğanlarda birinci 14 günden sonra başlatılıyordu. Gelgelelim günümüzde bebek hastaneden çıkıp meskenine giderken D vitamini 400 ünite biçiminde başlatılıyor. Bunun farklı preparatları bulunmakta. Her kullandığınız preparattaki 400 ünite ölçüsü ilaçtan ilaca değişkenlik gösterebiliyor. Kimisinde bir damla kimisinde 3 damla kimisinde bir puf formunda fakat sonuçta tüketilmesi gereken ölçü 1 yaşına kadar 400 ünitedir.
- D vitamini alımı çocukluk periyodunda profilaksi yani esirgeyici hekimliğe de giriyor. Bu nedenle evlada 1 yaşına kadar kesilmeden D vitamini verilmesi gerekiyor. Gelgelelim D vitamininin tabibe başvurulmadan alınmamalıdır. Evlada D vitamini testi yaptırılmalı, eksiklik varsa verilmelidir. Sonuçta yüksek dozda D vitamini tasarrufunda zehirlenme mümkünlüğü mevcuttur.
YAZI: İç Illetleri Mütehassısı Prof. Dr. Aslı Çurgunlu ve Evlat Sıhhati ve Illetleri Eksperi Dr. Endi Romano
B12 vitamini hakkında bilmeniz gerekenler
Zayıflatan C vitamini deposu: Hibiskus çayı
