Mecburî askerliği 2010’da kaldırdıktan 7 yıl sonra bu sefer hem erkekler hem kadınlar için geri getiren İsveç, ordusunu güçlendirmek için gereken parayı içki kapaklarının altında arıyor.
İçki, sigara, dumansız tütün ve nikotin eserlerindeki vergi artışının bütçeye 110 milyon dolar gelir getirmesi beklenirken, Maliye Bakanı Magdalena Andersson bunun savunma harcamalarındaki artışın finanse edilmesine yardımcı olacağını söyledi.
Expressen gazetesine konuşan Andersson, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek yeni alkol-tütün vergisi için “Cuma biranızı yudumlarken güzel bir iş yaptığınızı hissedebileceksiniz” diyerek ekledi:
“Alkol vergisi rastgele bir şeye endeksli değil, dolayısıyla yükseltmezsen vergi zamanla aşınıp eriyor. Sonuçta kamu sıhhati için de yüksek gayelerimiz var.”
Tarihî olarak alkol satışı ve vergilendirilmesinin katı düzenlemelere tabi olduğu İsveç’te alkol miktaru yüzde 3.5’un üzerinde olan içkiler sırf devlete ilişkin inhisar Systembolaget’ten alınabiliyor. Systembolaget’e göre, perakende satış fiyatının büyük bölümünü vergiler beliyor, son fiyatın yüzde 32’sini alkol vergisi, yüzde 20’sini KDV oluşturuyor. Dolayısıyla İsveç’in alkol piyasası, Avrupa’nın en pahalılarından biri haline geliyor. 5 yıl ortadan sonra ilk vergi artışıyla bir şişe şarap ortalama 0.11 dolar, bir şişe bira 2 sente tekabül eden artırımlar alacak.
Bu yıl koronavirüs pandemisi ve beraberinde gelen sınır kapatmalar yüzünden Systembolaget’in bira satışları patlama yaptı. Devlet inhisarı, ocak-ağustos ortasında 2019’un birebir dönemine kıyasla 26.5 milyon litre daha fazla bira ve elma şarabı satarak 34 milyon dolar gelir elde etti. Şarap ve likör satışlarında büyük artış yaşandı.
Vergi artışları içki kesimi yöneticileri tarafından tepkiyle karşılanırken, İsveç biracılık işletmecileri CEO’su Anna-Karin Fondberg, Aftonbladet gazetesine yazdığı makalede, vergi artışını ‘yanlış yol’ diye niteledi.
Pandemi sona erdiğinde sınırların açılmasıyla halkın devlet monopolünden içki almaya hamlesinin sona ereceğine dikkat çeken Fondberg, İsveçlilerin Danimarka, Filandiya ve Almanya’dan ucuz içki almaya yönelmesiyle Systembolaget’in ziyan edeceğini öngördü.
2019 yılında sağcı ya da solcu fark etmeksizin koalisyon hükümetinlerinin benimsediği 2022-25 ortası savunma harcamalarını 550 milyon dolar artırma planı kapsamında bankalara da yeni vergi getirilmişti.
