Doğu Akdeniz’de artan gerilim ile ilgili bu kez Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği’nden (TÜSİAD) açıklama geldi.
Ön şartsız müzakerelerin başlaması için davet yapan TÜSİAD “Eşitlikçi bir tahlil bulmak ve Doğu Akdeniz’i bir barış ve refah bölgesi haline getirmek için gerilimi azaltma, tek taraflı aksiyonlardan kaçınma, diyalog ve ön şartsız müzakerelerin başlaması şarttır” ifadelerini kullandı.
TÜSİAD’ın yazılı açıklaması şöyle:
Doğu Akdeniz’de gerilimlerin tırmanması, tüm tarafların adil bir tahlil yoluyla barışçıl bir tahlil için rastgele bir ön şart olmaksızın müzakerelere başlamasının aciliyetini ortaya koyuyor. Doğu Akdeniz’deki bölgesel uyumsuzluk yalnızca bir güç kaynakları sorunu değil, tıpkı zamanda stratejik bir egemenlik ve doğal kaynaklar üzerinde deniz sınırlaması meselesidir.
Bölgedeki güç kaynakları, siyasi sürtüşme ve gerginlik kaynağı olarak değil, çok taraflı işbirliği fırsatı olarak kullanılmalıdır. Eşitlikçi bir tahlil bulmak ve Doğu Akdeniz’i bir barış ve refah bölgesi haline getirmek için gerilimi azaltma, tek taraflı aksiyonlardan kaçınma, diyalog ve ön şartsız müzakerelerin başlaması kaidedir.
“ÇÖZÜME TÜM KIYI DEVLETLERİ DAHİL EDİLMEK ZORUNDA”
Doğu Akdeniz’de barışçıl ve uzun vadeli bir tahlil tüm kıyı devletlerini dahil etmek zorundadır ve açıktır ki “Pax Mediterranea” Türkiye ve Kıbrıs Türklerinin hak ve çıkarları dikkate alınmadan gerçekleştirilemez.
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu üzerine kurulan Avrupa entegrasyonunun tarihi, işbirliğine dayalı ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinin barışçıl çatışma tahliline ve uzun vadeli ve sürdürülebilir işbirliğine yol açabileceğini kanıtladı. Doğu Akdeniz’de de tıpkı yaklaşım izlenmelidir.
“ADİL PAYLAŞIM DOĞAL KAYNAKLAR İÇİN DE İHTİYAÇ”
Ege Denizi’nde uzun müddettir devam eden ikili anlaşmazlıklar ve Doğu-Akdeniz’deki çok taraflı anlaşmazlıklar, münferit hadiseler olarak değil, bir bütün olarak ele alınmalıdır.
Kıbrıslı Rumlar tarafından Annan Planı’nın reddedilmesinin akabinde adada kapsamlı bir tahlile ulaşamamasına karşın, Ege’de Yunanistan ve Türkiye ortasında uzun müddettir devam eden meseleler ve 2004 yılında Güney Kıbrıs’ın AB üyeliği, bugünün deniz sınırlandırma meseleleriyle iç içe geçmiştir. Doğu Akdeniz’in yanı sıra doğal kaynakların adil paylaşımına duyulan gereksinim.
Tüm bu bahisler acil olarak bir diyalog süreci ile ele alınmalıdır. Bu sürecin ilk adımı olarak, Türkiye ile Yunanistan ortasında 2016’da kesintiye uğrayan keşif görüşmelerinin manalı bir ilerleme için rastgele bir ön şart olmaksızın başlaması gerekiyor. Ortaya çıkan tüm anlaşmazlıklar memleketler arası hukuk temelinde çözülebilir.
“AB SORUNUN DEĞİL TAHLILIN BİR KESIMI OLMALI”
Devam eden anlaşmazlığın tahlilinde AB’yi daha etkin ve tarafsız bir rol almaya çağırıyoruz. AB, gerçek liderlik gösterme ve hem üye hem de aday ülkeler için adil ve eşit bir tahlile giden yolu açma fırsatına sahiptir. Bu tıpkı zamanda AB’nin stratejik çıkarlarıyla da uyumlu.
AB’nin dayanışma ilkesi, ikili tüzel ihtilafların ve memleketler arası hukukun özelliklerine gölge düşürmemelidir. Bir partiye üyelik statüsü nedeniyle şartsız takviye vermek, yalnızca AB’yi adil ve güvenilir bir arabulucu olmaktan yoksun etmekle kalmayacak, tıpkı zamanda AB’yi sorunun tahlilden çok bir kesimi haline getirecektir.
AB Almanya Başkanlığı’nın anlaşmazlığa arabuluculuk yapma konusundaki yapan yaklaşımını kabul ediyor, Türk ve Yunan Delegasyonları ortasında Temmuz ayında Berlin’de yapılacak görüşmeyi kolaylaştırma uğraşlarını destekliyor ve takdir ediyoruz. Bu teşebbüsün milletlerarası toplumdan daha fazla dayanağa gereksinimi olduğuna inanıyoruz.
Yaptırım yahut askeri tırmanma tehdidi zıt tesir yaratacak ve sadece gerginliği artıracaktır. Tüm ülkeler, bir müzakere aracı olarak tırmanma tehdidini kullanmaktan kaçınmalıdır. Kıbrıslı Türkler de dahil olmak üzere her şeyi kapsayan çok taraflı bir diplomasi, çıkmazdan kurtulmanın anahtarıdır. Bu bağlamda, Kıbrıslı Türklerin doğal kaynaklara hakkaniyetli erişimi tartışmak için ortak bir komite kurma önerisi yine değerlendirilmeli ve desteklenmelidir.
“TÜRKİYE AVRUPA SÜRECİNE YINE KATILMALI”
Mevcut anlaşmazlığı, Türkiye ile Yunanistan ortasında uzun müddettir çözülmemiş deniz hukuku problemlerinin, Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedilen BM Annan Barış Planı üzere kaçırılan fırsatların ve Türkiye’nin AB’ye entegrasyonunun kesintiye uğrayan siyaset yakınsama sürecinin bir yan eseri olarak görüyoruz.
Doğu Akdeniz’deki tırmanış, siyaset anlaşmazlıklarının dermanının bağlantısızlık siyasetleri olamayacağını bir sefer daha gösteriyor. Yaptırımlar ve dışlayıcı siyasetler, daha fazla güvensizlik ve ziyanı tetikleyecek, bölgede sürdürülebilir barış, istikrar ve ekonomik refah yaratma yönündeki Avrupa mefkureleri ve maksatlarıyla çelişecektir.
Türk iş dünyası için, AB üyeliğini içermeyen bir Türkiye-AB ilişkisi seçeneği, esaslı bağlar ve bunun sosyo-ekonomik kalkınma ve hukukun üstünlüğü üzerindeki tesiri göz önüne alındığında sürdürülebilir değildir. Doğu Akdeniz’de adil bir tahlile yönelik somut adımlar, ilişkilerin canlandırılması ve Türkiye’nin AB’ye ahengine yönelik ıslahat süreci için bir ivme yaratacaktır.
“SORUNLARI ÇÖZMEK İÇİN VİZYONER SIYASETLER İZLENMELİ”
COVID-19 krizinin devam ettiği bir zamanda, hem doğal hem de entelektüel kaynaklarımızı, uzun müddettir devam eden meselelerin üstesinden gelecek ve bunları barış ve refah kaynaklarına dönüştürecek vizyoner siyasetler uygulamak için kullanmak ortak sorumluluğumuzdur.
Başta Brüksel, Ankara, Atina, Berlin ve Paris olmak üzere tüm Avrupa başşehirleri, öncelikle NATO içindeki ittifak ruhunu koruyarak ve yenilikçi, eşitlikçi ve karşılıklı fayda sağlayan tahlillerle zorlukların ve anlaşmazlıkların üstesinden gelmek için diplomatik bilgeliği kullanarak mevcut tüm araçları kullanmalıdır.”
