Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Salih Bilgin, sinsi ve tehlikeli bir hastalık olan KOAH’tan korunmanın en önemli yolunun sigarayı bırakmak, hatta sigara içilen ortama dahi maruz kalmamak olduğunu söyledi.
Medicana Samsun Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Salih Bilgin, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) konusunda bilgi verdi. Dr. Salih Bilgin, “Hastalığın tiplerinden kronik bronşit, akciğerlerdeki hava yolları daraldığında ve kısmen mukus ile tıkandığında oluşur. Kronik bronşitte arka arda iki yıl içinde, en az 3 ay boyunca öksürük ve balgam çıkarma görülür. Amfizem, akciğerlerin en ufak ünitesi olan hava keseciklerinin (alveoller) harap olduğunda ortaya çıkar. Amfizem akciğerlerdeki alveollerin genişlemesi ve yapılarının bozulmasıdır. Klasik belirtisi nefes darlığıdır” dedi.
KOAH gelişiminde yüzde 80-90 oranında sigara sorumlu
Hastalığın görülme sıklığına değinen Bilgin, “Hastalık 40 yaş üzeri sigara içen bireylerde daha sıklıkla görülür. Bilinen risk faktörleri, etkin sigara içimi, mesleksel maruziyetidir. Mümkün risk faktörleri ise hava kirliliği, pasif sigara içimi, sosyoekonomik faktörler ( düşük sosyoekonomik durum ve erkek cinsiyet), geçirilmiş teneffüs sistemi enfeksiyonları olarak sıralanabilir. Ayrıyeten düşük doğum yükü ile doğan çocuklarda görülme ihtimalini arttığı bildirilmiştir. Bunlar ortasında sigaranın KOAH hastalığı ile ilişkisine ayrıyeten vurgulamak önemlidir. KOAH gelişiminde yüzde 80-90 oranında sigara sorumludur. Ayrıyeten yetişkin popülasyonun 1/3 ü sigara tiryakisi olduğu, dünyada yaklaşık 1,2 milyar sigara içicisi bulunduğu ve de 2025 yılına kadar bu sayının 1,6 milyar olması beklendiği düşünülürse KOAH hastalığı görülme ihtimalinin ne kadar artacağı ortadadır. KOAH ile astım birbirleri ile çok karıştırılan hastalıklardır. Her iki hastalık da teneffüs yolları daralması ile giden hastalıktır. Semptomları benzeridir ve kronik olaylarda bazen o kadar iç içe geçmiştir ki birbirinden ayrılamaz. Lakin KOAH daha çok 40 yaş üzerinde görülürken, astım her yaşta görülebilir. Astımda aile hikayesi baskın iken, KOAH da baskın değildir. Astım nöbetler halinde seyrederken ve nöbetler ortası hasta olağan iken, KOAH’lı hastalarda daima semptomlar vardır. KOAH genel olarak sigara içim hikayesi çabucak hemen her hastada mevcuttur” diye konuştu.
KOAH’ın yavaş ilerleyen ve zaman içinde kötüleşme gösteren bir hastalık olduğunu belirten
Uzm. Dr. Salih Bilgin, “Başlangıçta hastalığın belirtileri belirli bilinmeyen iken zaman içinde hastayı iş göremez hale getirebilir. Hastalığın ilerleme suratı ve belirtilerin şiddeti şahıstan şahsa farklılık gösterir. Öksürük, sabahları daha da artan balgam çıkarma, nefes darlığı ( teneffüsün olağandışı ve rahatsız edici bir his olarak algılanması), hışırtılı teneffüs en önemli semptomlarıdır. Başlangıçta yalnızca idman yahut ağır iş görme sırasında nefes darlığı gelişir. Zaman geçtikçe yürüme, giyinme ve hatta yemek yeme üzere günlük aktiviteler sırasında nefes darlığı gelişir. Hastalığın başlarında ‘sabah öksürüğü’ mevcuttur ve hastaların birçok tarafından bu öksürük sigara öksürüğü olarak yorumlanır. Daha sonraları gün uzunluğu süren balgamlı öksürük halini alır. Kronik bronşitin baskın olduğu hastalarda balgam çıkışı vardır. Amfizemin yüklü olduğu hastalar zayıftır. Öksürük balgam daha az olur. Göğüs kafesi genişleyerek fıçı göğüs biçimini alır. Müzmin bronşitin yükte olduğu hastalar daha şişmandır, derileri, dilleri dudakları mordur. Öksürük balgam önde gelir. KOAH hastalığında tanıyı, risk faktörleri olan hastada şayet semptomlar var ise teneffüs işlev testi yaparak koyarız. Sigara içen bir kişi şayet birbirini takip eden 3 yıl boyunca kışları öksürük, balgam şikayeti oluyorsa bu hastalıktan kuşkulanmalı ve göğüs hastalıkları uzmanına başvurmalıdır” formunda konuştu.
KOAH’ta tedavi
KOAH’ta tedavi hakkında bilgi aktaran Salih Bilgin şöyle devam etti:
“KOAH külliyen iyileştirilebilen bir hastalık değildir fakat birçok olguda önlenebilir ve denetim altına alınabilir. Hastalık tanısı konduktan sonra hastalığı ilerlemesinin durdurulması tedavinin ana emelidir. Ayrıyeten birçok hastada iş görmeyi engelleyen belirtiler azaltılabilir. Bunun içinde olarak 3 uyulması gereken kural vardır. Bunlardan birincisi ve en önemlisi sigara içilen ortama dahi girilmemesidir. Yani sigarayı bırakmak değil onun kullanıldığı ortama dahi girmemek gerekir. Bu olmasa olmaz şarttır. İkinci koşulumuz bol su tüketmektir. Hastaların en az 2 litre ılık su içmesini öneririz. Bu hastanın balgamın rahat çıkarılmasını sağlar. Balgam çıktıkça da hasta rahatlar. En son uyulması gereken kural da hastanın kendinin çok iyi korumaması gerekmektedir. Toplu ömür ortamlarından kaçınmalı, çok soğuk ve sıcaktan muhafazalı, her yıl grip aşısı yaptırmalı kısaca kendini küçük çocuk üzere korumalıdır. KOAH tedavisinde amaç, hastalığın ilerlemesi önlemek, şikayetleri azaltmak, antrenman kapasiteniz artırmak ve ömür kaliteniz yükseltmektir. KOAH hastalığında ilaç tedavisi ile hastalığın belirtileri hafifleyebilir, iş göremezlik en aza indirgenebilir, akut ataklar önlenebilir, hastaneye yatış sayısı azaltılabilir ve hastaların ömür kalitesi yükseltilebilir. KOAH tedavisi 3 basamaklıdır. En önde gelen şey eğitimdir. KOAH’lı hastalara hastalığı hakkında bilgi verilmeli, verilen ilaçların nasıl kullanıldığı konusunda eğitim verilmeli, hastalıkla nasıl başa çıkacakları anlatılmalıdır. Hangi durumlarda tabibe başvuracakları anlatılmalıdır. Farmakolojik tedavi olarak hava yollarını genişletici inhalar yolla alınan ilaçlar temel kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçların nasıl kullanıldığı hastaya pratik olarak anlatılmalı, hasta nasıl kullanacağını çok iyi anlamalıdır. İlaç dışı tedavide ise hastanın diyette çok karbonhidratlardan kaçınması, bol su içmesi önemli uyulması gereken kuraldır. Hastanın mümkün olduğunca teneffüs eksersizleri yapması, her gün sistemli en azından yürümesi hastalığın ilerlemesini önler, hastanın ömür kalitesini yükseltir.”
Sigarayı bırakmak KOAH’tan koruyor
Sigarayı bırakmanın KOAH’tan koruduğunu belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Salih Bilgin, “KOAH tan korunmanın en önemli yolu sigarayı bırakmak, hatta sigara içilen ortama dahi maruz kalmamaktır. Tıpkı zamanda hastalığın erken tanısı ve tedaviye erken başlanması en önemli korunma yoludur. Hastaların diyette çok karbonhidratlardan (un ve şekerden) kaçınması, bol su içmesi önemli uyulması gereken kuraldır. Mümkün olduğunca proteinli besinlerle beslenmesi önemlidir. KOAH’lı hasta az ve sık yemelidir. Günlük 3 öğün yerine 6 öğün yemelidir. Hastanın teneffüs eksersizleri yapması, her gün tertipli antrenman yapması, en azından yürümesi hastalığın ilerlemesini önler, hastanın hayat kalitesini yükseltir. Hastalar 5 yılda bir zatüre aşışı, her yıl grip aşısı yaptırmalıdır. Hastalar sigara içilen ortama dahi girmemelidir. Mesken içi ve dış ortamlarda toz ve gazlardan uzak durulmalıdır. Toplu ömür yerlerinden bilhassa kışları kaçınmalıdır. Zira en ufak bir enfeksiyon KOAH’lı hastalarda önemli meseleler çıkartabilir” sözlerini kullandı.
