Korona virüs yılda yaklaşık 6 milyon konut kazasının meydana geldiği Türkiye’de riski daha da artırdı. Salgından korunmak gayesiyle meskende geçirilen müddette bilhassa 0-6 yaş kümesi çocuk ve 65 yaş üzeri bireylerin neden olduğu mesken kazaları artarken, yanık şikayetleri de yükseldi. İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Hemşirelik Bölümü Öğretim Vazifelisi Adile Savsar, dünya genelinde yapılan araştırmalara nazaran yanıkların yüzde 59’unun konutta gerçekleştiğini belirterek, karantina sürecinde bu oranın yüzde 75’e yükseldiğini söyledi.
İEÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Öğretim Vazifelisi Adile Savsar, dünya genelinde her yıl 180 bin kişinin yanık sebebiyle hayatını yitirdiğine dikkat çekerek, geçtiğimiz yıl yayınlanan Amerikan Yanık Derneği (ABA) Ulusal Yanık Raporu’ndaki verileri paylaştı. Savsar, elbiselerin ateşle tutuşması, akaryakıt ya da gaz yağı kullanımı üzere nedenlerle oluşan alev yanıklarının yüzde 41 ile raporda ilk sırada yer aldığını söyledi. Savsar, sıcak sıvıların dökülmesi ya da sıcak banyo suyuna maruz kalınması sonucu oluşan haşlanma yanıklarının ise yüzde 31 oranıyla en çok görülen yanıklar sıralamasında ikinci olduğunu aktardı. Korona virüsün yılda yaklaşık 6 milyon mesken kazasının meydana geldiği Türkiye’de riski daha da artırdığını kaydeden Savsar, yapılan araştırmalara nazaran yanıkların yüzde 59’unun meskende gerçekleştiğini, karantina sürecinde bu oranın yüzde 75’e yükseldiğini belirtti.
“Yemek yaparken bol kıyafet giymeyin”
Yanıkların önlenebilir olduğuna dikkat çeken Savsar, “Evde yangın tehlikesi olan alanlara yangın söndürücüler yerleştirilmeli. Meskendeki yanıkların birçok yemek pişirirken oluyor. Yemek pişirirken kıyafetlerin bol olmamasına itina gösterilmeli ve açık ateşte pişirme üzere hareketlerden uzak durulmalı” dedi.
Yemek yapıldığı sırada mutfaktan uzaklaşılmaması, tutuşabilecek cisimler ile soba, ısıtıcı üzere aletlerin ocaktan uzakta bulundurulması gerektiğini aktaran Savsar, “Ocak ya da fırın düğmeleri, ‘açık-kapalı’ pozisyonun kolayca fark edileceği şekilde işaretlenmeli. Kibrit ve çakmaklar çocukların ulaşamayacağı yerlerde tutulmalı. Mümkünse çocukların açamayacağı şekilde tasarlanan çakmaklar kullanılmalı” diye konuştu.
“En fazla 50 derece”
Savsar, şöyle devam etti:
“Isıtıcı araçlar sabitlenmeli, kıyafetler ısıtıcı araçlardan uzakta giyinilmeli. Konutta kullanılacak su sıcaklığı en fazla 50 dereceye ayarlanmalı. Ocak üstündeki çaydanlık ya da tavaların sap kısımları içe gerçek çevrilmeli. Tüm elektrikli araçlar, su ve sıcak yüzeylerden uzak tutulmalı. Saç kurutma makinesi, ütü, tıraş makinesi kullanılmadığında prizden çekilmeli. Prizlerde kablolar açıkta olmamalı, priz kapakları kullanılmalı ve prizler uygun yükseklikte olmalıdır.”
“20 dakika suda tutun”
Yanığın değerlendirilmesi ve ilk müdahalenin çok önemli olduğunu söz eden Savsar, küçük çocukların derisi daha ince olduğundan sıcaklık düşük olsa da derin yanıklar oluşabileceğine dikkat çekti. Küçük konut kazaları dışındaki yanıklarda sağlık kurumuna başvurulmasının faydalı olacağını vurgulayan Savsar, yanık alanına ilaç ya da merhem üzere unsurların sürülmemesi, yanık bölgenin en az 20 dakika çeşme suyunun altında tutulması gerektiğini söyledi.
Yanıkta nelere dikkat edilmeli
Savsar, yanığa maruz kalan bireye müdahale edilirken nelere dikkat edilmesi gerektiğini ise 9 hususta şöyle açıkladı:
“- Yanığa neden olan etken, süratle uzaklaştırılmalı.
– İçi sıvı dolu baloncuklar patlatılmamalı.
– Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat üzere takılar çıkarılmalı.
– Yanık alanındaki giysiler çıkarılmalı, yanığın üzeri pak bir bezle örtülmeli ve akabinde 112’den tıbbi yardım istenmeli.
– Göze kimyasal husus temas etmişse, gözler muhakkak ovuşturulmamalı, bol su ile en az 20 dakika yıkanmalı. Kimyasal unsur tek göze temas etmişse yıkama esnasında sağlam gözün kirletilmemesine dikkat edilmeli.
– Göz pak bir bez ile kapatılmalı.
– Elektrik yanıklarında itidalli ve sakin olunmalı, yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmeli. Şayet akımı kesme imkanı yoksa, tahta çubuk ya da ip üzere bir cisimle elektrik teması kesilmeli.
– Yaralıya mutlaka su ile müdahale edilmemeli ve yaralı hareket ettirilmemeli.
– Hasar gören bölgenin üzeri pak bir bezle örtülmeli ve tıbbi yardım istenmeli.”
