Kişinin toplumsal yaşantısını yakından etkileyen idrar kaçırma sorunu, 35 yaşın üzerindeki her 5 kadından birinde görülüyor. Bilhassa çalışan kadınlarda depresyona yol açan idrar kaçırma rahatsızlığını önlemek için bol su içilmesi, diyetten kaçınılması, kahve ve kola tüketiminin azaltılması öneriliyor.
Medicana Samsun Hastanesi Üroloji Bölümü Uzmanlarından Opr. Dr Ahmet Gençbay, kadınların dehşetli düşü haline gelen idrar kaçırma sorununu anlattı. Dr. Gençbay, “Temelde kadınların hastalığı olan idrar kaçırmaya tıpta inkontinans denmektedir. İdrar kaçırmanın muhakkak bir ölçü ölçümü yoktur; damlama biçiminde ve seyrek idrar kaçırmalarını bile büyük bir sorun olarak gören kadınlar da vardır. Bu da idrar kaçırmanın hastalık boyutunun kadının sosyokültürel durumuna sıkı sıkıya bağlı olduğunu gösteriyor. Kırsal kesimde sorun yaşlanmaya bağlı doğal bir sorun üzere görülerek doktora başvurulmazken, kentlerde ve bilhassa çalışan kadınlarda idrar kaçırma depresyon ve toplumsal ilişkilerde kısıtlanmaya (idrar kokusu, ıslaklık hissi yüzünden) yol açarak daha erken dönemlerde tedavi için doktora başvurmaya neden olmaktadır. Sonuçta kişinin toplumsal yaşantısını etkileyecek olan her idrar kaçırma bir hastalıktır ve tedavi edilmelidir” dedi.
35 yaşın üzerindeki her 5 kadından birinin sorunu
İdrar kaçırma sorununun genel inanışın bilakis yalnızca yaşlanma ile ortaya çıkan bir durum olmadığını belirten Opr. Dr. Ahmet Gençbay, rahatsızlığın genç yaşlarda da görüldüğünü söyledi. Gençbay, “Özellikle menopoz sonrası dönemde olan ve güç doğum yapmış kadınlarda görülen bu durum bazen daha erken yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir. 35 yaşın üzerindeki her beş kadından biri az ya da çok zaman zaman olan idrar kaçırma sorunu ile karşı karşıyadır. 65 yaşından sonra ise neredeyse her 3 kadından birinde bu sorun vardır. Yapılan araştırmalarda kadınların yüzde 25’inin hayatlarının rastgele bir döneminde idrar kaçırdığı hesaplanmıştır. Lakin doktora başvuran kadınlar bu sayıların çok altındadır. İdrar kaçırma kadın tarafından saklanan ve genellikle utanılacak bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan bir diğer araştırmada ise kadınların doktora başvurana kadar bu şikayetle ortalama 9 yıl geçirdikleri tespit edilmiştir. İnsan ömrünün uzaması ile bu sorun daha da büyümektedir” diye konuştu.
İdrar kaçırma toplumsal ömrü etkiliyor
İdrar kaçırmanın toplumsal hayatı etkilediğini belirten Opr. Dr. Ahmet Gençbay şöyle devam etti:
“İdrar kaçırma; öksürme, hapşırma yahut gülme üzere karın içi basıncın arttığı durumlarda ortaya çıkabileceği üzere, daha az eforla da (yürümek, yataktan kalkmak gibi) meydana gelebilir. Bu tip idrar kaçırmaya zorlanma tipi idrar kaçırma-inkontinans ismi verilmektedir. Birtakım hastalarda kaçırma, kişinin ani olarak idrara çıkma ve sıkışma hissi ile beraberdir. Bu tip idrar kaçırmaya ise sıkışma tipi inkontinans denir. Bunun sebebi ise genellikle aşikâr değildir. Bu hastalar alışverişe çıkmaya korkarlar, konuk ziyaretine gitmeye çekinirler; zira bu durumun birdenbire ortaya çıkacağını ve tuvalete yetişemeyeceklerini düşünürler. Kimi kişilerde idrar kaçırma üstte anlatılan iki tip kaçırmanın da birlikte görüldüğü tiptedir. Bu tip idrar kaçırmaya da karışık tip inkontinans denir. Zorlanma ile idrar kaçırma genellikle olağan doğum yapmış kadınlarda görülür. Kasık adalelerinin yahut hudutlarının doğum sırasında zedelenmesi sonucu mesane boynu öksürme, hapşırma, gülme, merdiven çıkma, yük taşıma, artan basınçla hastanın idrar kaçırmasına neden olur. Tedavi genellikle cerrahidir. Fizik tedavi yöntemleri (kasık adalelerinin güçlendirilmesi, elektrikle uyarma (stimulasyon), menopozdaki kadınlarda hormon tedavisi de uygulanabilir. Sıkışma tipi idrar kaçırma ise genellikle daha ileri yaşlarda görülmesine karşın, mesanenin tahriş olduğu durumlarda da (iltihap, taş, tümör vb) ortaya çıkabilir. Bu hastalarda küçükken gece yatağa işeme, gece uykudan uyanarak idrar yapma (normalde 2 defa olabilir), gündüz çok idrara çıkma (normalde 6 kez) daha sıktır. Su sesi ile idrar hissi yahut sıkışma olabilir. Genellikle fizikî aktivite (gülme, konuşma, hapşırma, öksürme, yük kaldırma, gibi) ile de tetiği çekilebilen birden idrar yapma hissi duyarak tuvalete koşan hasta, tuvalet kapısında idrarını tutamayıp kaçırır. Genelde bu durumun sebebi bulunamaz. Mesane eğitimi, işeme alışkanlığının düzeltilmesi, elektrikle uyarma ve ilaç tedavisi üzere tedaviler uygulanır.”
İdrar kaçırma sorunu olanlar diyet yapmamalı, bol su içmeli
İdrar kaçırma sorunları olanların diyet yapmaktan kaçınması gerektiğini belirten Medicana Samsun Hastanesi Üroloji Uzmanı Opr. Dr. Gençbay bol su içilmesini, kola ve kahve tüketiminin ise azaltılması gerektiğini belirtti. Opr. Dr. Ahmet Gençbay, idrar kaçırma sorunu yaşayanlara hangi tedavi yöntemleri uygulandığını şöyle anlattı:
“Tedavi; Konservatif,Medikal ve Cerrahi olmak üzere 3 farklı yöntemle yapılmaktadır. Tedavide ilk evrede konservatif tedavi dediğimiz kegel idmanları,mesane eğitimi, biofeedback terapi ve manyetik innervasyondur. Bu bilhassa sıkışma tipi kaçırmalarda önemlidir. Sıkışmayı geciktirmek için tuvalete koşulmamalıdır. Ayakta durmalı ya da oturmalıdır. Perineye basınç uygulanır, karın kaslarını gevşetmek için teneffüs idmanı yapılır. Zihni meşgul etmek için matematik sorunu çözülmesi tavsiye edilebilir. Şayet engel olunamıyorsa kaçırmayı önlemek için idrar yapılabilir. Saatli ve tertipli idrar yapma yanında olağan idrar yaparken de idrarını tutma (durdurma) eğitimleri yapılmalıdır. İdrar kaçıran bir kimse zannedilenin bilakis gece haricinde bol sıvı almalıdır. Bu konstipasyonu (kabızlığı) önler. Lifli besinler alınmalıdır. Günlük idrar ölçüsü en az ortalama 1,5 lt olmalıdır. Olağan bir kişi 4-6 kere gündüz ve bir iki kere de gece idrara çıkar. Kola, kahve, çay, çikolata ve alkol idrar yapma muhtaçlığını arttırabilir, sıkışmaya sebep olabilir, diyetten çıkarılmalıdır. Orta ve ileri seviyede idrar kaçırması olan ve medikal tedaviden yarar görmeyenlerde operasyona gerek duyulur. Doktor gerekli incelemelerden sonra hangi tip operasyonu yapacağına karar verir. Günümüzde yeni tekniklerin uygulanması ile zorlanma tipi idrar kaçırmalarda yüzde 90’a yakın başarılı olunmaktadır. Karından yahut hazneden uygulanabilen bu operasyonlarda rahim ve idrar kesesi sarkmaları da varsa hepsi bir ortada düzeltilir. Sıkıntı ameliyatlar değillerdir. Hatta günümüzde kadınlarda lokal anestezi ile dahi uygulanabilir. Vajenden yapılan bir küçük kesiden idrar kanalı bir gergisiz bant sayesinde pelvik kaslara asılır. İlaç tedavisinde en sıklıkla östrojenler ve antikolinerjik olarak isimlendirilen ilaçlar kullanılır. Uygun olan hastalarda cerrahi öncesi uygulanmasında yarar vardır. Hatta bazen cerrahi sonrası hiç azalmamış idrar kaçırma tedavisi için kullanılır. Östrojenler menapoz sonrası kadınlarda yararlıdır.
Antikolinerjikler idrar torbasının kapasitesini ve genişleme yeteneğini arttırarak idrar torbasının istemsiz kasılmalarını engellerler. Birçok hasta bu mevzuda gereksiz biçimde sessiz kalır. Doktora müracaata ve gereken yardımı almaya utanır. Kimi kişiler bu durumun yaşlanmanın kaçınılmaz sonucu olduğunu ve muhtemel nedenlerinin ve tedavi seçeneklerinin bulunması yerine bu duruma katlanması gerektiğini düşünür. İdrar kaçırma tedavisi sonuçları çok başarılı olan hastalıkların başında gelmektedir. Hastalar birebir gün yahut sonraki gün taburcu olurlar. Kendilerini müdafaaları şartıyla da sonraki gün olağan günlük yaşantılarına devam ederler. 2 ay kadar bir mühlet içinde ağır idman, spor, yük kaldırmayı önermeyiz.”
