a
  • Haberyum
  • Teknoloji
  • Beyin kanaması ve tümörü olanlara yapay zekayla 5 saniyede ön teşhis konulabilecek

Beyin kanaması ve tümörü olanlara yapay zekayla 5 saniyede ön teşhis konulabilecek

https://haberyum.com/wp-content/uploads/2023/08/masal-bahçe.png https://haberyum.com/wp-content/uploads/2023/10/134X550.jpg

Beyinde kanama, tümör ve ödem olan kişilere teşhis koyabilmek için çekilen manyetik rezonans (MR) sonuçları, yapay zekayla değerlendirilerek 5 saniye içinde olağandışı bir durum bulunup bulunmadığı tespit edebilecek ve ön teşhis konulabilecek.

Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Yapay Zeka ve Büyük Data Ünitesi ile Gazi Üniversitesi (GÜ) Tıp Fakültesi ve Mühendislik Fakültelerinin iş birliğiyle “Yapay Zeka Temelli Teşhis Dayanak Sistemi” hayata geçirildi.

Grupta, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisinden bilgisayar mühendisleri Umut Demirezen, Miraç Atıcı, Ramazan Terzi ve Alican Aşan ile GÜ’den Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu, Doç. Dr. Alp Özgün Börcek ve Dr. Emrah Çeltikçi yer aldı.

Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, Türkiye’de birçok uygulamanın önünü açacağı varsayım edilen yapay zeka algoritmalarının Türk tıp dünyasının hizmetine sunulmasıyla bir karar dayanak sistemi görevi göreceğini söyledi. Söz konusu çalışmanın Türkiye’de ilk olmasının yanı sıra alanda kullanıma geçilmesiyle önemli bir adımın atıldığını belirten Koç, “Türk Beyin Projesi kapsamında, beyin tümörü olan hastaların MR’ları incelenerek yapay zeka algoritmalarının eğitilmesi ve geliştirilen bilimsel teknikler yardımıyla beyinde bulunan olağandışı bölgelerin tespiti ve devamında sınıflandırılması yapılabilmektedir.” dedi.

Çalışmanın, sağlık kuruluşundaki hastane sistemine entegre edilerek radyologlara takviye vermesinin sağlandığını vurgulayan Koç, şöyle konuştu:

“Geliştirilen algoritma artık gerçek hastaların tetkik ve teşhislerinde kullanılabiliyor. Bu yönüyle hayata geçmiş ülkemizdeki ilk proje olup, hekimlerin yerini almak yerine hekimlerin işlerini kolaylaştırmak ismine hizmete sunulmuş karar dayanak sistemi görevi görmesi planlanmıştır. Projenin ikinci etabında ise yurt genelindeki hastanelere kurulumların yapılması planlanıyor.”

“TÜRKİYE’DE YENİ BİR DÖNEM AÇILDI”

Gazi Üniversitesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Anabilim Kolu ve Mühendislik Fakültesi akademisyenleri ile Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi çalışanı akademisyenlerden oluşan takımın bir yıllık ağır çalışmalarının eseri olan yapay zeka algoritmasının sağlık alanında kullanımıyla Türkiye’de yeni bir dönemin açıldığına dikkati çeken Koç, şunları kaydetti:

“Algoritma geliştirilirken ferdî verilerin gizliliği ilkesine uyularak ve gerekli etik heyet müsaadeleri alınarak, 50’si yüksek dereceli glial tümör hastası olan toplamda 100 şahsa ilişkin 8 bin kesitte oluşan beyin MR görüntüleri olağan ve olağandışı yapıları içeren 12 farklı etiketle tıbbi profesyoneller tarafından etiketlendi. Bu milli ve küresel eserimiz sayesinde sağlık çalışanlarımızın iş yükünü azaltarak asgarî kusur prensibiyle MR tetkikinde çok uzun müddet alan sonuç evresi 5 ile 10 saniye içinde tamamlanmaktadır. Yani hastanın MR çekimi bittikten çabucak sonra hasta daha MR aygıtından çıkmadan yapay zeka algoritması sayesinde sonuçlar radyoloğun değerlendirmesine ve karar dayanak sistemi içinde kullanılmasına hazır hale gelmektedir.”

“YAPAY ZEKA HİÇBİR ZAMAN TABIBIN YERİNİ ALAMAYACAK”

GÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Çeltikçi de birçok alanda kullanılan yapay zekanın tıpta uygulamalarının da başladığını söyledi.

Yapay zekanın hiçbir zaman doktorun yerini alamayacağını vurgulayan Çeltikçi, “Yakın gelecekte yapay zekanın gayesi, tabiplerin iş yükünü hafifletmek, tanıya yardımcı olmak, karar vermede yarar sağlamaktır. Dolayısıyla yapay zeka illa tıpta yerini alacak.” tabirlerini kullandı.

Çeltikçi, geçen yılın sonlarında üniversitelerinde Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu, Beyin ve Hudut Cerrahisi Anabilim Kısmı’ndan kendisiyle birlikte Doç. Dr. Alp Özgün Börcek tarafından Yapay Zeka Temelli Teşhis Sistemi geliştirme fikri üzerinde çalışmalar yapmaya başladıklarını anlattı. Bu mühlet içinde kendilerine Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisinden telefon geldiğini dile getiren Çeltikçi, “Bir telefon geldi, teveccüh ettiler, projemize takviye verdiler ve bizi çok memnun ettiler.” değerlendirmesinde bulundu.

Çalışma kapsamında verilerin etiketlendiğini, sistemin mevcut hastane altyapısına uygun haline getirildiğini belirten Çeltikçi, şöyle devam etti:

“Üniversitemizde faal halde çalışan Yapay Zeka Temelli Teşhis Takviye Sistemi var. Şu anda yalnızca beyin MR’ları için çalışma yapılıyor. Birinci planımız, sistemin beyin hastalıkları geçiren hastalara yönelik bir yardımcı tetkik olması. Bu ne demek? Örneğin Kars Devlet Hastanesinde bir MR çekildi ve olağanda MR raporu muhakkak bir gün sonra çıkıyor. Sistemle rapor gününe kadar beklemek yerine, yaklaşık 5 saniye içinde ‘anormal bir MR’ ya da ‘normal bir MR’ diye sonuç alınabiliyor. Sistemi daha da geliştirerek, hastanın MR’ı çekildiğinde bir anormallik tespit edilmesi halinde doktora bir ikaz bildirisinin ulaştırılarak tabibin daha dikkatli olması, radyoloji uzmanın önüne bu MR’ın daha erken ulaşması, tetkiki isteyen tabibe kısa bildiri gönderilerek hastada bir anormallik belirlendiğinin ve hastaya da kısa bildiriyle hastaneye başvurması gerektiğine ilişkin haber verilmesi yönünde bir uygulamaya dönüştürmek istiyoruz.”

Dr. Çeltikçi, sistemin şu anda hastalığa teşhis konulması ve tedaviye başlanmasında tabibe ve hastaya önemli bir sürat kazandıracağına dikkati çekerek, “Normalde yaşanılan yere, hastaneye göre değişmekle birlikte bir MR sonucu 3-15 günde alınabiliyor fakat uygulamaya giren bu sistemle, bu mühlet yaklaşık 5 saniye içinde aykırı bir durum olup olmadığını belirliyor.” dedi.

Şu an pilot olarak uygulamaya giren sistemin, önce Türkiye’nin her yerindeki devlet hastanelerinde hayata geçirilmesini amaçladıklarını dile getiren Çeltikçi, daha sonra ise dünyada yaygınlaştırılmasını hedeflediklerini bildirdi. Çeltikçi, “Nijerya’da her 566 bin kişiye bir radyolog düşüyor, 14 Afrika ülkesinde hiç radyolog yok. Dolayısıyla sistem, hekim sayısı ve niteliğinin az olduğu, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde de iş yükünü kaldırmada yardımcı olacaktır.” diye konuştu.

“SİSTEMİN MUVAFFAKIYET ORANI ŞU AN YÜZDE 90’LARDA”

Sistemden yararlanacak hasta kümelerine ilişkin de bilgi veren Dr. Çeltikçi, şunları kaydetti:

“Sistem geliştirilirken bilhassa iki hasta kümesini aldık. Birinci hasta kümesi, beyin kanaması üzere acil müdahale gerektiren bir hastalığı bulunanları oluşturdu. Bu kişilerin süratlice ihtar sistemine düşerek 2 saatlik rapor mühletini beklemeden çabucak acilde teşhis alması. İkinci hasta kümesi da beyin tümörü olan, MR’ı çekilen ve yaklaşık 2 hafta sonra raporu çıkacak olan küme. Şayet MR’da beyinde bir anormallik saptanırsa bu sistem sayesinde saniyeler içinde anormallik, hatta anormalliğin beynin neresinde olduğu gösteriliyor. Adeta, sistem otomatik bir triaj uyguluyor. Şu an faal çalışan sistem, beyninde rastgele bir kanama, tümör ya da ödem olan hasta kümelerini çok başarılı bir şekilde otomatik olarak tespit ediyor. Başarı oranı şu anda yaklaşık yüzde 90’larda. Çok küçük bebek ve çok yaşlı kişilerin MR’larında kusur olabiliyor. Daha çok bilgiyle çalışılarak, daha çok yükleme yapıldığında sistem daha da güçlendirilebilir.”

Çeltikçi, sistemden her yaş kümesinin yararlanabileceğine işaret ederek, “Ancak MR çekilemeyecek olan hasta kümeleri var. Bedeninde metal implantı olanlar, saçma, mermi üzere metal bulunanlar MR’a giremedikleri için bu sistemden yararlanamıyor.” dedi.

YORUMLAR

s

En az 10 karakter gerekli

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.

Sıradaki haber:

Sinyal yakalayabilmek için 500 metre yol yürüyorlar